تاریخ نظریه: 1402/02/30
شماره نظریه: 7/1402/42
شماره پرونده: 1402-9/16-42ح
استعلام:
همان‌گونه که مستحضرید، وفق ماده 1183 قانون مدنی در کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مالی مولی‌علیه، ولی نماینده قانونی او می‌باشد؛ چنانچه به ولی طفل دسترسی نباشد یا وی مراجعه نکند و مادر دارای حضانت باشد، با توجه به اینکه به موجب ماده 6 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، مادری که حضانت طفل را بر عهده دارد حق اقامه دعوا جهت مطالبه نفقه وی را دارد، آیا واریز دیه طفل به حساب مادر یا خود طفل با وجود در قید حیات بودن ولی امکان‌پذیر است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
مطابق ماده 1183 قانون مدنی: «در کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مالی مولی‌علیه، ولی نماینده قانونی او می‌باشد». ماده 6 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 به عنوان استثنایی بر حکم مندرج در ماده 1183 قانون مدنی، اطلاق ماده پیش‌گفته را صرفاً در مواردی که «مادر حضانت طفل یا نگهداری محجور را به اقتضاء ضرورت بر عهده دارد» و نیز صرفاً در «دعوی مطالبه نفقه طفل یا محجور» با تخصیص مواجه کرده است. با توجه به مراتب پیش‌گفته و ضرورت تفسیر استثناء بر قدر متیقن، در امور دیگری غیر از موارد مصرح در ماده 6 قانون حمایت خانواده مصوب 1391؛ از جمله موضوع استعلام (دریافت دیه طفل)، نمی‌توان مادر را به عنوان نماینده طفل یا محجور شناخت و در صورت عدم دسترسی به ولی طفل یا عدم مراجعه او جهت دریافت دیه و امثال آن، باید طبق مقررات مواد 1184، 1185 و 1187 قانون مدنی اقدام شود. بدیهی است در اجرای مواد قانونی پیش‌گفته، نصب مادر به عنوان قیم یا امین طفل یا محجور (در صورت دارا بودن شرایط لازم برای تصدی) بلا‌مانع است.