تاریخ نظریه: 1401/01/23
شماره نظریه: 7/1400/1578
شماره پرونده: 1400-168-1578 ک
استعلام:
آیا فروش کل ماترک زوج نسبت به آن دارای حق است و با لحاظ ماده 948 قانون مدنی (مصوب 6 /11 /1387) با وجود شرایطی امکان استیفاء حق از عین اموال وجود دارد، بدون اجازه زوجه یا قائم مقام قانونی وی می‌تواند با فرض وجود رکن معنوی مصداق فروش مال غیر باشد یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
مطابق ماده 946 قانون مدنی (اصلاحی 1387) زوجه در صورت فرزند‌دار بودن زوج، یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان ارث می‌برد و در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می‌باشد؛ بنابراین اگر سایر ورثه با سوءنیت و بدون رضایت زوجه نسبت به فروش «اموال منقول» اقدام کنند، رفتار آن‌ها به میزان سهم زوجه از این اموال می‌تواند یکی از مصادیق بزه موضوع ماده یک قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر مصوب 1308 تلقی شود ولی در خصوص اموال غیر منقول، چنانچه سایر ورثه بدون رضایت زوجه نسبت به فروش اموال غیر منقول اقدام کنند موضوع از مصادیق بزه انتقال مال غیر محسوب نمی‌شود؛ زیرا زوجه «از قیمت اموال غیر منقول» اعم از عرصه و اعیان ارث می‌برد و تا زمانی‌که زوجه در اجرای مقررات ماده 948 (اصلاحی 1387) قانون مدنی مالک عین و عرصه اموال غیر منقول نشده است فقط به میزانی که اعلام شد مالک قیمت آن است و در صورت فروش این اموال می‌تواند سهم خود را از مبلغ حاصل از فروش، از ورثه مطالبه کند./