هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
شماره پرونده: ه- ع /9802832 شماره دادنامه: 9909970906011148 تاریخ: 2/9/99
شاکی: آقای محمدرضا قبادی نژاد
طرف شکایت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
موضوع شکایت و خواسته: تقاضای ابطال بند 1 قسمت (به مدت سه سال) و بند 3-5 قسمت گذراندن دو و نیم سال دروس منتخب فیزیوپاتولوژی آیین‌نامه نحوه اجرای تبصره 2 ماده 4 قانون اصلاح برخی از مواد قانون مربوط به مقررات دوره پزشکی دارویی و مواد خوراکی مصوب 1396 و بند 11 برنامه دوره تکمیلی علوم آزمایشگاهی مصوب 1396
شاکی دادخواستی به طرفیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به خواسته ابطال بند 1 قسمت (به مدت سه سال) و بند 3-5 قسمت گذراندن دو و نیم سال دروس منتخب فیزیوپاتولوژی آیین‌نامه نحوه اجرای تبصره 2 ماده 4 قانون اصلاح برخی از مواد قانون مربوط به مقررات دوره پزشکی دارویی و مواد خوراکی مصوب 1396 و بند 11 برنامه دوره تکمیلی علوم آزمایشگاهی مصوب 1396 به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
1- این مصوبه تنها برای اجرای قانون مصوب «تبصره 2 ماده 4 نحوه اداره آزمایشگاهها مصوب سال 1367» مجلس شورای اسلامی و در مرحله اول به صورت محدود در 4 دانشگاه علوم پزشکی تهران، شیراز، مشهد و اصفهان در سقف ظرفیت 30 درصد مازاد هر رشته محل برای رشته آسیب شناسی به مدت 3 سال اجرا می‌گردد.
5-3- دانش‌آموختگان دکتری عمومی گروه پزشکی (داروسازی، دندانپزشکی، دامپزشکی) و کارشناس علوم آزمایشگاهی ملزم به گذراندن دو نیم سال از دروس منتخب فیزیوپاتولوژی هستند. لذا طول دوره برای این گروه از داوطلبین حداکثر 30 ماه خواهد داد.
بند 11 برنامه دوره تکمیلی علوم آزمایشگاهی- در سایر مواردی که در این برنامه تصریح نشده باشد آیین‌نامه دوره دکترای تخصصی (Ph.d) مبنای عمل خواهد بود.
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
1- مقنن در تبصره 1 ماده 4 قانون اصلاح بعضی از مواد قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1367 رشته های علوم آزمایشگاهی را عبارت از: 1 - بیوشیمی، 2- پاتوبیولوژی (قارچ‌شناسی یا میکرب‌شناسی یا انگل‌شناسی)، 3- ایمنولوژی (ایمن‌شناسی یا سرم‌شناسی)، 4- خون‌شناسی (هماتولوژی) می داند و فیزیوپاتولوژی جزء دروس علوم آزمایشگاهی مدنظر مقنن نیست. لزوم گذراندن رشته های کمبود برای متقاضیان نیز معطوف به تخصص های مندرج در تبصره 1 است که شخص متقاضی فاقد آنها است.
2- قانون مربوط محدود یا آزمایشی نبوده اما آیین‌نامه اجرای آن را موقت به سه سال نموده است.
3- دوره تکمیلی قوانین خاص خود را دارد و تسری مقررات دوره Ph.D بر آن مغایر قانون است.
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل حقوقی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه شماره 1849/107 مورخ 7/10/1398 به طور خلاصه توضیح داده است که:
1- مطابق تبصره 1 ماده 4 قانون اصلاح بعضی از مواد قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1367 آیین‌نامه کلاس‌ها و کارآموزی و نحوه تامین بودجه آن در خصوص گذراندن رشته های کمبود را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معین می‌کند. بر این اساس، مقررات فوق از جمله لزوم گذراندن واحدهایی از فیزیوپاتولوژی خارج از حدود اختیار نیست.
2- ذکر 3 سال در مقرره به معنای محدود کردن اجرای قانون به 3 سال نیست. بلکه به سبب لزوم بازنگری و اصلاح مقرره پس از پایان 3 سال با توجه به نتایج حاصله مقرر شده است.
3- دوره های کارشناسی ارشد و دکتری نیز از جمله دوره های تحصیلات تکمیلی هستند. بنابراین مشابهت در قواعد حاکم بر مصادیق دوره های تکمیلی طبیعی است.
نظریه تهیه کننده گزارش:
با عنایت به اینکه طبق تبصره یک ماده 4 قانون اصلاح بعضی از مواد قانونی مربوط به مقررات پزشکی مصوب سال 1367 تعیین رشته های کمبود به وزارت بهداشت واگذار شده که در قالب آیین‌نامه اجرایی مشخص می‌گردد و وزارت بهداشت بر اساس قانون مذکور و سایر مقررات از جمله قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت مصوب سال 1367 مرجع تخصصی و ذی صلاح در این بخش است. بنابراین قرار دادن درس فیزیوپاتولوژی برای دوره تکمیلی تبصره قانونی مورد بحث مغایر قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص نمی گردد و در خصوص اینکه در آیین‌نامه اجرای امور را در مرحله اول در برخی دانشگاهها و برای مدت 3 سال مقرر نموده هیچگونه مغایرتی با دائمی بودن قانون ندارد. در نتیجه در مجموع شکایت صحیح و موجه نبوده عقیده به رد آن دارم. تهیه کننده گزارش: ذبیح اله واحدی
با توجه به نظر اتفاقی اعضای هیات در خصوص رد شکایت به شرح آن اقدام به صدور رای می‌گردد:
رای هیات تخصصی
در خصوص درخواست ابطال قسمت اخیر بند 1 آیین‌نامه نحوه اجرای تبصره 2 ماده 4 قانون اصلاح برخی از مواد قانون مربوط به مقررات دوره پزشکی دارویی و مواد خوردنی که حسب آن مدت اجرای مصوبه 3 سال تعیین شده است و نیز بند 3-5 این آیین‌نامه که حسب آن برای مشمولان گذراندن دو و نیم سال از دروس منتخب فیزیوپاتولوژی در طول حداکثر 30 ماه الزامی شده است و نیز درخواست ابطال بند 11 برنامه دوره تکمیلی علوم آزمایشگاهی، نظر به اینکه به موجب تبصره 1 ماده 4 قانون صدرالذکر تعیین رشته های کمبود به وزارت بهداشت واگذار شده که در قالب آیین‌نامه اجرایی مشخص می‌گردد و وزارت بهداشت بر اساس این اختیار قانونی و نیز سایر اختیارات قانونی از جمله به شرح مقرر در قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت مصوب 1368، مرجع ذی صلاح برای تعیین رشته ها است. از این رو تعریف درس فیزیوپاتولوژی برای دوره مربوط، مغایر قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص نمی گردد.
همچنین تعیین مدت اجرای سه ساله، به لحاظ ضرورت فراهم شدن زمینه بازنگری واجد ایراد نبوده و با دائمی بودن قانون منافاتی ندارد. به علاوه بند 3-5 از آیین‌نامه مذکور و نیز مفاد بند 11 برنامه دوره تکمیلی علوم آزمایشگاهی نیز در چارچوب اختیارات قانونی پیش گفته وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد. با توجه به مراتب مذکور حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‌گردد. این رای به تجویز بند (ب) ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، ظرف بیست روز از سوی ده نفر از قضات دیوان یا رئیس دیوان قابل اعتراض است.
ذبیح اله واحدی - رئیس هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری