شماره دادنامه: 1020- 1019
تاریخ دادنامه: 1396/10/12
کلاسه پرونده: 1299/96 و 1297/96
مرجع رسیدگی: هیات‌عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام‌کننده تعارض: آقایان: 1- الف [معاون نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری] 2- ب[معاون قضایی دیوان عدالت اداری]
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: در خصوص دادخواهی اشخاص به طرفیت آموزش و پرورش و به خواسته الزام به پرداخت هزینه مهد کودک، شعب دیوان عدالت اداری آراء معارض صادر کرده‌اند، بدین نحو که شعبه اول تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9409970905600773 - 1394/04/20 رای شعبه بدوی ناظر بر الزام به پرداخت هزینه مهد کودک را نقض کرده و رای به رد شکایت صادر کرده است. لیکن شعب دیگر رای بر وارد دانستن شکایت صادر کرده اند.
گردش کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه 50 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9109980900018516 با موضوع دادخواست خانم ج به طرفیت آموزش و پرورش استان قزوین و به خواسته الزام به اجرای مفاد بخشنامه [200/14593/3] 200/16593/32، به موجب دادنامه شماره 92099709057500183 - 1392/08/27 به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است:
نظر به اینکه بخشنامه شماره 200/14593/3 - 1388/02/21 معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری این حق یعنی پرداخت کمک هزینه مستقیم یا غیرمستقیم مهد کودک برای کارمندان اناث که دارای فرزند زیر 5 سال هستند ایجاد شده است و خوانده در خصوص عدم وجود شرایط مذکور نسبت به شاکی سکوت کرده که نشان‌دهنده این است که شاکی دارای شرایط قانونی می‌باشد و صرفاً به جهت عدم وجود اعتبار قادر به پرداخت حقوق مذکور نمی‌باشد که نمی‌تواند مسقط حق ایجاد شده باشد و آراء هیات‌عمومی دیوان عدالت اداری نیز موید همین امر می‌باشند، بنابراین ضمن احراز حقانیت خواهان مستند به ماده 10 قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت در حدود بخشنامه مورد استناد صادر و اعلام می‌نماید. رای صادره ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
شعبه اول تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9209970905600773 - 1394/04/20 به شرح ذیل رای مذکور شعبه 50 دیوان عدالت اداری را نقض کرده است:
نظر به اینکه خواسته تجدیدنظر خوانده در دادخواست بدوی الزام به پرداخت هزینه مهدکودک موضوع بخشنامه شماره [200/14593/3] 200/16593/32 بوده است و با توجه به اینکه بخشنامه مذکور بر اساس قانون بودجه سال 1388 تدوین شده است و طبق قانون مذکور پرداخت کمک هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم رفاهی در حدود اعتبارات مصوب قابل پرداخت اعلام شده است و طبق ماده 40 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و پرداخت هزینه مهد کودک به عنوان یکی از کمک هزینه‌های مذکور در ماده 40 قانون یاد شده منوط به تبادل توافقنامه می‌باشد که در ما نحن فیه دلیلی بر تبادل توافقنامه مبنی بر پرداخت کمک هزینه مهد کودک و همچنین تصویب اعتباری برای هزینه مذکور ارائه نشده است، بنابراین تجدیدنظر خواهی موجه بوده و ضمن نقض رای معترض‌عنه حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‌گردد. رای صادره قطعی است.
ب: شعبه 46 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9409980957100700 با موضوع دادخواست خانم د به طرفیت اداره کل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان و به خواسته الزام به پرداخت کمک هزینه مهد کودک از زمان استحقاق به موجب دادنامه شماره 9509970957100973 - 1395/06/10 به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است:
در خصوص شکایت شاکی به طرفیت مشتکی عنه، به خواسته مطالبه کمک هزینه مهدکودک به شرح مذکور و محتویات پرونده با عنایت به قسمت الف از بند 10 ضوابط اجرایی بودجه سال 1384 کل کشور و تبصره قسمت اول از بند 17 ضوابط اجرایی بودجه سال 1385 کل کشور و بند ب ماده 90 ضوابط اجرایی سال 1387 کل کشور و تبصره 2 از بند 20 ضوابط اجرایی بودجه سال 1392 کل کشور و تبصره 12 از ماده 15 و 17 ضوابط اجرایی بودجه سال 1393 و سایر مصوبات و بخشنامه‌های هیات دولت که هر سال بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی تنظیم گردیده و همچنین مواد 78 و 77 قانون مدیریت خدمات کشوری و رای وحدت رویه لازم‌الاتباع هیات‌عمومی دیوان عدالت اداری شماره 910 و 911 - 1388/12/24 بیانگر استحقاق کارمندان اناث به دریافت کمک هزینه مهدکودک فرزند یا فرزندان زیر پنج یا شش سال حسب مورد بوده بنا به مراتب و بررسی اوراق و محتویات پرونده و حقوق مکتسبه شاکی و عدم پرداخت هزینه مهدکودک از ناحیه مشتکی عنه و اینکه در محل خدمت شاکی وجود مهد کودک دولتی و دایر بودن آن گزارش نشده مستنداً به استنادات مذکور و مواد 3 و10 و 17 و 58 و60 و 65 و 107 قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت و الزام مشتکی عنه به پرداخت کمک هزینه مهد کودک از زمان استحقاق وفق ضوابط و مقررات مربوطه صادر و اعلام می‌دارد. رای صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
رای مذکور به موجب رای شماره 9509970956401376 - 1395/09/17 شعبه 14 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تایید شده است.
ج: شعبه 2 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به 9209980900036585 با موضوع دادخواست خانم د به طرفیت اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان و به خواسته دریافت کمک هزینه مهد کودک به موجب دادنامه شماره 9509970900200886 - 1395/06/17 به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است:
تصویب نامه شماره 5285/ت32794 - 1384/02/03 هیات‌وزیران پرداخت کمک هزینه مهد کودک به کارکنان اناث دستگاههای اجرایی فاقد مهد کودک که دارای فرزند زیر 5 سال هستند و حداکثر تا 3 فرزند از تاریخ 1384/01/01 تجویز نموده است و ماده 78 قانون مدیریت خدمات کشوری پرداخت کمک هزینه‌های رفاهی از جمله هزینه مهدکودک را مورد تایید قرار داده است. هیات‌وزیران متعاقباً سن تعلق کمک هزینه مهدکودک را به دو سال افزایش داده است. لذا دستگاههای اجرایی که از سال 1384 فاقد مهد کودک دولتی هستند و یا اینکه بعد از سال 1384 دارای مهد کودک دولتی بوده‌اند ولی متعاقباً منحل شده‌اند، موظف به پرداخت کمک هزینه مهد کودک به کارکنان اناث خود می‌باشند. با توجه به مراتب مذکور و اینکه از سوی طرف شکایت دلیل و مدرکی دال بر عدم استحقاق شاکی ارائه نشده است، شکایت وارد تشخیص می‌گردد و مستنداً به مواد مذکور و نیز مواد 10 و 11 قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم الزام طرف شکایت به پرداخت کمک هزینه متعلقه به شاکی بابت دو فرزندش محمدرضا و امیرحسین صادر و اعلام می‌گردد. این رای ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.
رای مذکور به موجب رای شماره 9609970956000768 - 1396/03/14 شعبه 10 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تایید شده است.
هیات‌عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1396/10/12 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات‌عمومی
اولاً: تعارض در آراء محرز است.
ثانیاً: هر چند مطابق ماده 40 قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1384 مقرر شده است اعتبارات برنامه خدمات رفاهی کارکنان دولت منظور در قوانین بودجه سنواتی برای ارائه تسهیلات رفاهی و تشویق کارکنان و کمک هزینه مسکن به صورت نقدی یا صور دیگر بر اساس موافقتنامه‌ای که با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور [سازمان برنامه و بودجه] و یا استان مبادله خواهد شد، استفاده شود، لیکن الزام به تبادل موافقتنامه ناظر بر نحوه پرداخت است و با عدم تبادل موافقتنامه عدم استحقاق اشخاص به برخورداری از امتیاز مقرر و مصرح در قانون حاصل نمی‌شود. بنابراین با توجه به اینکه هم در ماده 78 قانون مدیریت خدمات کشوری و هم در ضوابط اجرایی بودجه در سال های مختلف استحقاق بانوان مستخدم دولت دارای فرزند خردسال حسب مورد با سنین مختلف برای برخورداری از هزینه مهد کودک پیش‌بینی شده است و دستگاه متبوع مستخدم و سازمان برنامه و بودجه دارای تکلیف قانونی و پیش‌بینی بودجه جهت پرداخت آن می‌باشند و عدم تبادل موافقتنامه نافی استحقاق آنان به برخورداری از هزینه مهد کودک نیست آراء شعب 14 و 10 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به شرح مندرج در گردش کار که آراء شعب 46 و 2 بدوی دیوان عدالت اداری را عیناً تایید کرده و بر ورود شکایت بانوان ذینفع بر برخورداری از هزینه مهد کودک صادر شده صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
رئیس هیات‌عمومی دیوان عدالت اداری - محمدکاظم بهرامی