هیات تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری
شماره پرونده: ه- ع؍ 9901138 شماره دادنامه: 9909970906011095 تاریخ: 7/8/99
شاکی: آقای سجاد کریمی پاشاکی
طرف شکایت: هیات وزیران
موضوع شکایت و خواسته: 1- ابطال کل تصویب نامه شماره 76294؍ت36095ه- - 10؍4؍88 و 2- ابطال عبارت "فهرست مناطق کمتر توسعه یافته برای پرداخت فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته موضوع بند (1) تصویب نامه شماره 76294؍ت36095 ه- مورخ 10؍4؍1388" از تصویب نامه شماره 24385؍ت56165 ه- - 1؍3؍98 هیات وزیران
هیات وزیران در سال 1388 طی مصوبه مورد شکایت فهرست مناطق کمتر توسعه یافته موضوع بند 1 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری را تعیین نموده و آن را در سال 1398 تنفیذ کرده است که شاکی به این مصوبات اعتراض داشته و تقاضای ابطال آن را نموده است.
متن مقررات مورد شکایت:
الف) تصویب نامه شماره 76294؍ت36095ه- - 10؍4؍88
هیات وزیران در جلسه مورخ 20؍2؍1388 بنا به پیشنهاد شماره 100؍17257 مورخ 29؍2؍1387 معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و به استناد بند "1" ماده (68) قانون مدیریت خدمات کشوری - مصوب 1386- تصویب نمود:
1. دهستانها و روستاهای موضوع فهرست پیوست این تصویب نامه که تایید شده به مهر "پیوست تصویب نامه هیات وزیران" است، ملاک پرداخت فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته موضوع بند "1" ماده (68) قانون مدیریت خدمات کشوری - مصوب 1386- میباشد و تغییرات آتی تقسیمات کشوری و محدوده آنها تائیری در تداوم برقراری فوق العاده یاد شده نخواهد داشت.
تبصره: چنانچه هر یک از روستاهای واقع در دهستانهای موضوع فهرست پیوست به شهر تبدیل شوند، ضریب مربوط، سالانه یک واحد کاهش می یابد تا به ترتیب و در نهایت حذف گردد.
2- نحوه پرداخت و میزان درصد های متعلقه از تاریخ 1؍1؍1388، بر مبنای جدول درصد پرداختی خواهد بود که بر اساس جزء "ب" بند (11) ماده واحده قانون بودجه سال 1388کل کشور، تصویب و ابلاغ خواهد شد.
3- فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته صرفاً به کارکنان واجد شرایط شاغل درمناطقروستایی تابعه دهستانهای مذکور در بند (1) پرداخت می‌گردد. کارکنان سایر روستاهای کشور (که در تابعیت دهستانهای فهرست پیوست قرار ندارند)، از حداقل میزان مربوط که در جدول موضوع بند (2) مشخص خواهد شد، بهره مند می گردند.
4- اعتبار مورد نیاز برای پرداخت فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته موضوع این تصویب نامه از محل اعتبار اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری در قانون بودجه سال 1388 کل کشور و سالهای بعد، از محل اعتبار هزینه ای دستگاههای اجرایی ذی ربط تامین و پرداخت می‌گردد.
5- معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور موظف است با هماهنگی دفتر امور مناطق محروم کشور، معاونت حقوقی و امور مجلس رییس جمهور و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و سایر دستگاههای اجرایی مربوط ظرف سه ماه بعد از تصویب هر یک از برنامه های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، فهرست های پیوست را با توجه به میزان توسعه و محرومیت زدایی دهستان مربوط بازنگری نموده و همراه با اصلاحات ضروری برای تصمیم گیری به هیات وزیران ارائه نماید. پرویز داودی - معاون اول رئیس جمهور
ب) تصویب نامه شماره 24385؍ت56165 ه- - 1؍3؍98 هیات وزیران:
هیات وزیران در جلسه 29؍2؍1398 به پیشنهاد شماره 539037 مورخ 3؍10؍1397 سازمان اداری و استخدامی کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و بند 1 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری - مصوب 1386 - تصویب کرد:
فهرست مناطق کمتر توسعه یافته برای پرداخت فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته موضوع بند 1 تصویب نامه شماره 76294؍ت36095ه- مورخ 10؍4؍1388 و فهرست پیوست آیین‌نامه فوق العاده های بدی آب و هوا، محرومیت از تسهیلات زندگی و محل خدمت موضوع بندهای (ب)، (پ) و (ت) ماده 39 قانون استخدام کشوری موضوع تصویب نامه شماره 20272؍ت515ه- مورخ 14؍1؍1374 برای برقراری فوق العاده مناطق بدی آب و هوا در طول برنامه ششم توسعه کماکان معتبر هستند.
خلاصه دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت: هیات وزیران طی جلسه مورخ 20؍2؍1388 دو تصویب نامه با موضوعی واحد تصویب نمود که طی آن مناطق کمتر توسعه یافته - برای بهره مندی از مزایا و معافیت های مختص به آن مصرح در قوانین- اعلام گردید. اولین آن مربوط به تصویب نامه شماره 76254؍ت36095 ه- مورخ 1؍4؍1388 تحت عنوان تصویب نامه در خصوص تعیین مناطق محروم و کمتر توسعه یافته در امور حمایتی است و دومین آن تصویبنامه شماره 76294؍ت36095 ه- مورخ 10؍4؍1388 تحت عنوان: تصویب نامه در خصوص پرداخت فوق العاده کمتر توسعه یافته است که با تنفیذ تصویبنامه شماره 24385؍ت56165 ه- مورخ 1؍3؍1398 هیات وزیران کماکان معتبر است. با دلایل و مستندات مطروحه بعدی مشخص می‌شود که طرف شکایت با تبعیض ناروا، از موضوع لیست مناطق کمتر توسعه یافته، تلقی دو گانه نموده و مناطق کمتر توسعه یافته موضوع بند 1 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری را متفاوت از مناطق کمتر توسعه یافته و محروم موضوع قانون بعدالذکر دانسته و به این ترتیب در موضوعی واحد طی وضع لیستی دوگانه و متفاوت از هم، فهرست مناطق کمتر توسعه یافته در خصوص پرداخت فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته را منطبق با فهرست مناطق کمتر توسعه یافته حمایتی ندانسته و به این ترتیب کارمندانی که در دستگاه های اجرایی بخش ها و شهرهای مندرج در فهرست مناطق کمتر توسعه یافته حمایتی می‌باشند از مزایای بند 1 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، سلب کرده است. همانطور که مشخص است فهرست مناطق کمتر توسعه یافته حمایتی منبعث از قوانین مندرج در آن است و تبصره 1 این تصویب نامه در مواردی که نام شهرستان یا بخش در فهرست ذکر شده باشد، شامل بخش ها، نقاط شهری و دهستانهای تابع آن دانسته شده است. بنابراین مزایای این فهرست به غیر از کارمندان مشمول، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مستقر در مناطق تصریح شده در تصویبنامه، به عنوان مناطق کمتر توسعه یافته را شامل می‌شود. این در حالی است که در تصویب نامه شماره 76294؍ت36095 ه- مورخ 10؍4؍1388 هیات وزیران، که مستند به بند 1 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، تنظیم شده است مستفاد از بند 1 آن، اولاً صرفاً دهستان ها و روستاها موضوع فهرست پیوست بوده و ثانیاً وفق بند 3 آن عنوان شده: "فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته صرفاً به کارکنان واجد شرایط شاغل در مناطق روستایی تابعه دهستانها مذکور در بند 1 پرداخت می‌گردد. کارکنان سایر روستاهای کشور (که تابعیت دهستانهای فهرست پیوست قرار ندارند)، از حداقل میزان مربوط که در جدول موضوع بند 2 مشخص خواهد شد، بهره مند می گردند." در تطبیق فهرست های مندرج در دو تصویب نامه مشخص می‌شود که تصویبنامه مناطق کمتر توسعه یافته در امور حمایتی، موسع تر و مشمول شهرها و بخش ها می‌گردد اما در تصویبنامه در خصوص پرداخت فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته، به طور مضیق منحصراً روستاها و دهستانها به عنوان مناطق کمتر توسعه یافته ملاک پرداخت فوق العاده در نظر گرفته شده اند. از این رو این موضوع خود عین تبعیض ناروا است زیرا قانون، مناطق کمتر توسعه یافته را به دو قسمت ویژه کارمندان دولت و ویژه سایر اشخاص تفکیک نکرده است و اگر یکی از واحدهای تقسیمات کشوری توسط هیات وزیران در امور حمایتی، منطقه کمتر توسعه یافته محسوب شود عقلایی و عادلانه نیست که همان منطقه، وفق تصویب نامه دیگر، کمتر توسعه یافته محسوب نگردد. فلذا این موضوع عین تبعیض ناروا بر کارمندانی است که در مناطق کمترتوسعه یافته موضوع تصویب نامه فهرست مناطق کمتر توسعه یافته امور حمایتی خدمت می کنند اما مستند به تصویبنامه در خصوص پرداخت فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته از مزایای بند 1 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری برخوردار نمی شوند. این در حالی است که اگر این مناطق کمتر توسعه یافته نیست چگونه دولت صرفنظر از کارمندان خود، سایر اشخاص را مشمول مزایای قوانین مندرج در تصویبنامه مناطق کمتر توسعه یافته در امور حمایتی نموده است از این رو رویکرد دوگانه هیات وزیران در این خصوص بی عدالتی و تضییع حقوق مسلم کارمندان میباشد. علی ایحال با عنایت به رویکرد دو گانه طرف شکایت در موضوع فهرست مناطق کمتر توسعه یافته و تبعیض تحمیلی بر کارکنان دولت مستقر در این مناطق و مغایرت تصویبنامه در خصوص پرداخت فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته با بند 9 اصل سوم قانون اساسی به شرح دلایل مشروحه، ابطال کل تصویبنامه شماره 76294؍ت36095 ه- مورخ 10؍4؍1388 و فراز: "فهرست مناطق کمتر توسعه یافته برای پرداخت فوق العاده مناطق کمتر توسعه یافته موضوع بند (1) تصویب نامه شماره 76294؍ت36095 ه- مورخ 10؍4؍1388" را به دلیل تضییع حقوق کارکنان دولت که محل خدمت ایشان مناطق کمتر توسعه یافته فهرست حمایتی است را از محضر قضات شریف دیوان عدالت اداری استدعا دارم.
در پاسخ به شکایت مذکور، معاون امور حقوقی دولت به طور خلاصه اعلام داشته: اولاً در خصوص تصویب نامه مورخ 10؍4؍1388 قبلاً دادخواست مشابهی (کلاسه 9803449) به این معاونت واصل گردیده که هیات محترم تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری نیز نسبت به موضوع رسیدگی و به موجب دادنامه شماره 9909970906010146 مورخ 31؍3؍1399 رای به رد شکایت صادر نموده است. ثانیاً پیرامون خواسته دیگر شاکی مبنی بر ابطال فرازی از تصویب نامه مورخ 1؍3؍1398 مربوط به تنفیذ آیین‌نامه فوق العاده بدی آب و هوا موضوع بندهای (ب) و (پ) و (ت) ماده 39 استخدام کشوری در طول برنامه ششم توسعه کشو (موضوع تصویب نامه شماره 20272؍ت515ه- مورخ 14؍1؍1374) نیز پاسخ این معاونت طی لایحه دفاعیه شماره 92213؍20340 مورخ 15؍8؍1393، به آن مرجع محترم ارسال و هیات محترم تخصصی استخدامی دیوان با صدور دادنامه شماره 397 مورخ 9؍12؍1394، رای به رد شکایت مطروحه صادر و اعلام نموده است.
پرونده در هیات تخصصی استخدامی مطرح و مورد رسیدگی قرارگرفت و به اتفاق آراء درخواست ابطال تصویب نامه شماره 76294؍ت36095ه- - 10؍4؍1388 با توجه به اینکه به موجب دادنامه شماره 146 مورخ 31؍3؍1399 مورد رسیدگی قرار گرفته و قابل ابطال تشخیص داده نشده است بنابراین مشمول ماده 85 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری تشخیص داده شد و درخواست ابطال تصویب نامه شماره 24385؍ت56165 ه- - 1؍3؍98 هیات وزیران نیز رد شد، بنابراین با استعانت از خداوند متعال و به استناد بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در مورد آن به شرح زیر رای صادر می‌شود.
رای هیات تخصصی
با توجه به اینکه اولاً به موجب بند یک ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری قانونگذار تعیین فهرست مناطق کمتر توسعه یافته و بدی آب و هوا جهت پرداخت فوق العاده به کارکنان شاغل در این مناطق را به تشخیص و تصویب هیات وزیران واگذار کرده است، ثانیاًهیات وزیران در راستای اعمال اختیارات قانونی خود به موجب تصویب نامه شماره 76294؍ت 36095 ه- مورخ 10؍41؍1388، لیستی از دهستانها و روستاها را به عنوان فهرست مناطق کمتر توسعه یافته تصویب و ابلاغ نموده است و از این حیث مصوبه مذکور به موجب دادنامه شماره 146 مورخ 31؍3؍1399 هیات تخصصی استخدامی قابل ابطال تشخیص داده نشده است، ثالثاً تصویب نامه شماره 24385؍ت 56165 ه- مورخ 1؍3؍1398 هیات وزیران که مورد اعتراض شاکی است صرفاً اقدامی در راستای تنفیذ تصویب نامه شماره 76294؍ت 36095 ه- مورخ 10؍41؍1388 برای اجرا در طول برنامه ششم بوده است و مقرره ای مازاد بر تصویب نامه مذکور ندارد، رابعاً قانونگذار به فراخور موضوعات و شرایط مختلف، تعیین فهرست مناطق محروم و یا کمتر توسعه یافته را در اختیار هیات وزیران قرار داده و هیات وزیران اختیار قانونی داشته تا حسب مورد با توجه به موضوع و اهداف قانون مربوط، لیست مناطق کمتر توسعه یافته و محروم مرتبط با آن را تعیین نماید، بنابراین تصویب نامه مورد شکایت مغایرتی با قانون نداشته و رای به رد شکایت صادر می‌گردد. این رای مستند به بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و تبصره 2 آن صادر و ظرف بیست روز پس از صدور، از سوی ده تن از قضات یا رئیس محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض میباشد.
رضا فضل زرندی - رئیس هیات تخصصی استخدامی