صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/07/06
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر هریس
موضوع
احتساب دیه جزء ماترک
پرسش
1- مورث دیونی دارد و به غیر از دیه که بعد از قتل غیرعمدی به مورث تعلق یافته؛ مالی جهت ادای دیون نیست. آیا دیه جزء ماترک می‌باشد و لازم است دیون از دیه پرداخت گردد ؟
2- در دوران نامزدی (قبل از عروسی که عقد انجام یافته است) زوجه آمادگی جهت شروع به زندگی را دارد اما زوج از تشکیل و ادامه زندگی خودداری می کند، آیا ترک نفقه حاصل شده است؟
نظر هیئت عالی
در مورد سوال اول، مطابق فتاوی مشهور فقیهان امامیه؛
الف- دیه در حکم مال مقتول و ترکه وی محسوب می‌شود، خواه قتل عمد بوده و مصالحه بر دیه شده باشد یا قتل شبه عمد و خطایی باشد.
ب- از آنجا که دیه مقتول جزء ماترک او محسوب می‌شود، از محل دیه ابتدا دیون متوفی پرداخت و به وصایای وی مطابق موازین عمل می‌شود و باقیمانده آن بین ورثه بر اساس سهم الارث، تقسیم می‌گردد و ورثه نسبی و سببی، حتی زوجین از آن ارث می برند.
در مورد سوال دوم؛ براساس تبصره ماده 53 قانون حمایت خانواده، امتناع از پرداخت نفقه زوجه ای که به موجب قانون مجاز به عدم تمکین است، مشمول مقررات ماده 53 می‌باشد که در صورت استطاعت مالی و امتناع زوج قابل تعقیب کیفری خواهد بود.
نظر اتفاقی
1- با توجه به مفاد ماده 452 و 352 و نظریه مشورتی اداره حقوقی که گفته دیه جزء ماترک متوفی محسوب می‌شود، طبیعی است که ترکه پس از تصفیه به وراث منتقل می‌شود و نظریه فقها هم چنین است و بر خلاف این عمل کردن اجتهاد در مقابل نص است. بنابراین وفق مواد 868، 875 و 871 قانون مدنی اعمال می‌گردد و همچنین در خصوص جنایت بر میت که از محل اخذ دیه دیون پرداخت می‌گردد پس حتماً از دیه مورث دیون لازم است پرداخت گردد.
2- مستنداً به ماده 53 و تبصره آن از قانون حمایت خانواده و نظریه فقهاء در صورت احراز تمکین و یا آمادگی زوجه برای تمکین و عدم آمادگی از سوی زوج جرم محقق است.