صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/02/09
برگزار شده توسط: استان کردستان/ شهر کامیاران
موضوع
بررسی امکان حذف مشخصات زوج در شناسنامه زوجه ای که نسبت به همسر اول مدخوله و نسبت به همسر دوم غیر مدخوله است
پرسش
مطابق ماده 33 قانون ثبت احوال، ازدواج و طلاق غیر مدخوله در المثنای شناسنامه درج نخواهد شد. حال اگر زنی قبلا ازدواج کرده و صاحب فرزند هم شده و لیکن بعد از طلاق با شخص دیگری عقد نکاح نموده و در مرحله عقد و بدون اینکه مواقعه‌ای صورت گیرد طلاق توافقی واقع گردیده. بفرمایید اولاً؛ آیا این طلاق، بائن غیرمدخوله محسوب می‌گردد؟ ثانیاً؛ مشمول مقررات ماده 33 قانون ثبت احوال می‌شود یا خیر تا در نتیجه آن مشخصات زوج از شناسنامه زوجه حذف گردد؟
نظر هیات عالی
در خصوص غیر مدخوله بودن، مقصود همانگونه که در نظر اکثریت بیان شده است غیر مدخوله نسبت به زوج مورد نظر (همسر دوم) است؛ لذا طلاق بائن محسوب و مشمول بند یک ماده 1145 قانون مدنی می‌باشد و در مورد عدم ثبت واقعه ازدواج و طلاق نیز تبعاً غیر مدخوله محسوب شده و وفق بخش اخیر ماده 33 اصلاحی 1363/01/18 قانون ثبت احوال در المثنای شناسنامه درج نخواهد شد؛ بنابراین نظریه اکثریت مورد تایید هیات عالی است.
نظر اکثریت
منظور از غیرمدخوله بودن زوجه در ماده 33 قانون ثبت احوال، غیر مدخوله به نحو کلی نیست بلکه غیرمدخوله بودن در هر ازدواج نسبت به همسر فعلی می‌باشد؛ لذا با وصف اینکه زوجه در ازدواج قبلی مدخوله بوده ولی چون در ازدواج دوم و طلاق حاصله غیر مدخوله است، طلاق نسبت به همسر دوم بائن از نوع غیرمدخوله محسوب خواهد شد. در ماده 1145 قانون مدنی نیز تصریح شده که: «طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود.» طلاق بائن است. بدیهی است منظور از نزدیکی، مواقعه با همسر فعلی است نه همسر قبلی. نتیجتاً اینکه مشمول ماده 33 قانون ثبت احوال نیز می‌گردد و باید مشخصات زوج از شناسنامه زوجه حذف گردد.
نظر اقلیت
هرچند طلاق زنی که ثیبه بوده و نسبت به همسر قبلی مدخوله ولی نسبت به همسر فعلی غیر مدخوله است؛ طلاق وی نسبت به همسر دوم بائن از نوع غیر مدخوله است. لیکن منظور مقنن در ماده 33 قانون ثبت احوال در خصوص طلاق غیر مدخوله مطلق بیان شده یعنی جهت شمول ماده 33 مزبور در هر صورت این زن نباید مدخوله بوده باشد چه از همسر قبلی و چه از همسر فعلی. لذا اگر زوجه از همسر قبلی مدخوله باشد ولی با همسر فعلی مواقعه‌ای صورت نگرفته باشد به هر حال مدخوله محسوب می‌گردد و مشمول این ماده نخواهد شد و امکان حذف مشخصات زوج دوم از شناسنامه میسر نیست. درواقع به نظر می‌رسد قانون ثبت احوال نظر بر این داشته که مشخصات زوج در شناسنامه زوجه‌ای که باکره است حذف گردد نه هر زوجه‌ای.
ماده 33 قانون ثبت احوال: کلیه وقایع ازدواج و طلاق یا مرگ زوج یا زوجه و رجوع و بذل مدت و فسخ نکاح باید در دفاتر ثبت کل وقایع ثبت شود ولی در شناسنامه به شرح زیر انعکاس خواهد یافت. در المثنای شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن تعداد ازدواج که به قوت خود باقی است منعکس خواهد شد.
ازدواج و طلاق غیر مدخوله در المثنای شناسنامه درج نخواهد شد.