صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/04/24
برگزار شده توسط: استان البرز/ شهر ماهدشت
موضوع
ضمانت اجرای سلب حق تا زمان معین در قراردادها
پرسش
ضمانت اجرای سلب حق تا زمان معین در قرارداد ها (بدین توضیح که سازنده در قرارداد مشارکت پس از تقسیم واحد ها حق فروش واحدهای سهمی خود را تا مدت معینی از خود سلب لیکن برخلاف این سلب حق اقدام به فروش واحد سهمی خود بنماید) چیست و وضعیت معامله نسبت به خریدار و مالک قرارداد مشارکت چگونه است؟
نظر هیئت عالی
در فرض سوال، اولاً: سلب حق جزئی صحیح است و در صورت تخلف مشروط‌علیه از شرط سلب حق فروش یا تقسیم سهمی شریک از ساختمان برای مدت معین، برای مشروط له حق فسخ ایجاد می‌کند.
ثانیاً: مطابق ماده 454 قانون مدنی، اگر قرارداد فسخ شود و عدم تصرفات ناقله در عین یا منفعت بر خریدار شرط شده باشد، قرارداد دوم باطل است.
نظر اکثریت
با توجه به ماده 149 ایین نامه اجرایی اسناد لازم الاجرا و ماده 454 قانون مدنی (به نظر می‌رسد حکم کلی را بیان می‌کنند و مورد خاص را بیان نمی‌کند لذا به موضوع مانحن فیه نیز تسری می‌یابد) به نظر می‌رسد با وجود شرط عدم انتقال، در مدت معین شده مشروط علیه اهلیت لازم جهت انتقال مال را ندارد زیرا قبلا این حق را از خود سلب نموده است و شرایط اساسی معامله وجود ندارد. لکن مانند عقد فضولی در صورت تنفیذ مشروط له معامله نافذ خواهد شد و در صورت عدم تنفیذ معامله باطل است.
نظر ابرازی
با توجه به اینکه شرط سلب حق یک شرط صحیح است و باطل نمی‌باشد، با وجود تخلف مشروط علیه از این شرط حق فسخ برای مشروط له به وجود می‌آید. اهلیت مشروط علیه از بین نرفته واساساً اهلیت چیزی نیست که بتوان آن را از بین برد. اهلیت یا وجود دارد یا ندارد. لذا با توجه به وجود اهلیت و مالکیت، شرایط اساسی معامله وجود دارد و معامله دوم صحیح است و فقط برای مشروط له حق فسخ وجود خواهد داشت.