هیات تخصصی استخدامی
شماره پرونده: ه- ع؍ 9803982 شماره دادنامه:9909970906011467 تاریخ: 10/12/99
شاکی: آقای ابومحمد عسگرخوانی با وکالت آقایان سیدعادل حیدری و علی حمزه پور
طرف شکایت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 300570؍15 مورخ 19؍12؍96 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
قائم مقام وزیر و رییس مرکز هیات های امنا و هیات های ممیزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری طی بخشنامه نامه مورد شکایت خطاب به دبیران هیات امناء دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی، متنی را به عنوان اصلاحیه مواد 96، 97 و 98 آیین‌نامه استخدامی اعضای هیات علمی درباره بازنشستگی اساتید اعلام داشته که مورد اعتراض شاکی قرار گرفته و تقاضای ابطال آن را نموده است.
متن مقرره مورد شکایت:
دبیران محترم هیات های امنای دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، پژوهشی وابسته به وزارت متبوع و وابسته به دستگاه های اجرایی
با سلام و احترام، حسب اختیار وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری اطلاعات(موضوع ماده واحده مصوب جلسه 227 مورخ 28؍4؍1390 شورای عالی انقلاب فرهنگی و بند ج ماده 2 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم،تحقیقات و فناوری مصوب 18؍5؍83 مجلس شورای اسلامی)اصلاحیه مواد 96، 97 و 98 آیین‌نامه استخدامی اعضای هیات علمی درباره بازنشستگی اعضای هیات علمی به شرح ذیل ایفاد می‌شود. خواهشمند است دستور فرمایید ضمن اطلاع رسانی به اعضای هیات علمی، موضوع به استناد مفاد ماده 2 آیین‌نامه داخلی هیات های امنا، در دستور کار کمیسیون دائمی و هیات امنا قرار گیرد.
اصلاحیه مواد 96، 97 و 98 آیین‌نامه استخدامی اعضای هیات علمی
ماده 96: موسسه مکلف است عضو خود را با توجه به مرتبه علمی آنان به شرح ذیل، بدون نیاز به وصول درخواست عضو ذی نفع، بازنشسته نماید.
1-96: مربی آموزشیار / مربی پژوهشیار، با 30 سال سابقه خدمت یا سن 65 سال.
2-96: مربی آموزشی / مربی پژوهشی، با 30 سال سابقه خدمت یا سن 65 سال.
3-96: استادیار آموزشی / استدیار پژوهشی، با 30 سال سابقه خدمت یا سن 65 سال.
4-96: دانشیار آموزشی / دانشیار پژوهشی، با سن 65 سال.
5-96: استاد آموزشی / استاد پژوهشی، با سن 65 سال.
تبصره 1: سابقه خدمت مندرج در ردیف های 1 تا 3 و سن بازنشستگی مندرج در ردیف های 4 و 5 این ماده برای آن دسته از اعضای هیات علمی که در پنج سال منتهی به احراز شرایط بازنشستگی عضو هیات علمی نمونه کشوری برگزیده شده باشند، در صورت درخواست عضو ذی نفع و تایید دانشکده محل خدمت وی، با تصویب سالانه هیات امنای ذی ربط تا سه سال قابل افزایش است.
تبصره 2: در موارد خاص، بازنشستگی اعضای موضوع بندهای 4 و 5 این ماده، بدون رعایت شرط سنی مندرج در بندهای یاد شده و با داشتن حداقل 30 سال سابقه خدمت، با پیشنهاد رئیس موسسه همراه با ارسال گزارش فعالیت های آموزشی و پژوهشی و تایید وزیر، بدون نیاز به اخذ تقاضای بازنشستگی آنان امکان پذیر است.
ماده 97: موسسه می‌تواند اعضای خود را که بر اساس شرایط مندرج در بندهای 4 و 5 ماده 96 با داشتن حداقل 30 سال سابقه خدمت همچنان واجد شرایط ادامه خدمت هستند در صورت تقاضای آنان بازنشسته کند.
ماده 98: ایثارگران تابع قوانین، ضوابط و مقررات خاص خودند. در صورت پیش بینی نشدن ضوابط و مقررات خاص، ایثارگران، همچون سایر اعضای هیات علمی، تابع ضوابط و مقررات آیین‌نامه استخدامی اعضای هیات علمی خواهند بود.
قائم مقام وزیر و رییس مرکز هیات های امنا و هیات های ممیزه
دلایل وکلای شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت: مقرره مورد شکایت به جهات زیر مغایر با قانون است: الف) بند (ب) ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه بر استقلال استخدامی هیات امنای دانشگاهها که مورد تایید وزارت علوم یا بهداشت است دلالت دارد. ب) ماده واحده تفویض اختیار بررسی ضوابط بازنشستگی اساتید دانشگاه ها مصوب جلسه 277 مورخ 28؍04؍1390 شورای عالی انقلاب فرهنگی دلالت بر ایجاد رویه در خصوص ضوابط مربوطه از سوی وزارت علوم و بهداشت می‌باشد. ج) بخشنامه شماره 27329؍15 مورخ 27؍12؍1390 از سوی وزارت علوم در مقام وحدت رویه و جهت طرح و تصویب به هیات های امنا ابلاغ شده است. به دلیل آنکه بخشنامه موصوف مستند به بند (ب) ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه قانونی شده است و توجهاً به اینکه اعتبار قانون برنامه تا 5 سال (پایان سال 1394) بوده است مجلس شورای اسلامی در تاریخ 17 اسفند 1394 تصویب کرد که اجرای برنامه پنجم تا پایان سال 1395 ادامه داشته باشد و بدین ترتیب اجرای بخشنامه بازنشستگی تا پایان سال 1395 اعتبار قانونی یافت. در حالی که وزارت علوم در مورخ 19؍12؍1396 (یک سال پس از مضی فرجه اعتبار قانونی) اقدام به اصلاحیه مواد 96، 97 و 98 آیین‌نامه استخدامی اعضای هیات علمی که ناظر به بازنشستگی آنان نموده است. در صورتی که این امر فاقد جواز قانونی است چرا که اصلاح پس از ختم مدت اعتبار آیین‌نامه امکان قانونی ندارد و نیز اصلاحیه نباید عطف به ما سبق شود.
خلاصه دفاع طرف شکایت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به موجب لایحه شماره 135226؍75؍7 مورخ 5؍7؍1399 بیان کرده: مطابق ماده 10 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت متبوع، دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند و مطابق ضوابط و آیین‌نامه های خاص مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی که به تصویب هیات امنا و تایید وزیر می‌رسد اداره می‌شوند و نیز شاکی در دادخواست تقدیمی دانشگاه تهران را مخاطب قرار داده و وزارت علوم طرف شکایت نمی‌باشد.
پرونده در هیات تخصصی استخدامی مطرح و مورد رسیدگی قرارگرفت و به اتفاق آراء بخشنامه مورد شکایت قابل ابطال تشخیص داده نشد و بنابراین با استعانت از خداوند متعال و به استناد بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در مورد آن به شرح زیر رای صادر می‌شود.
رای هیات تخصصی
با توجه به اینکه اولاً به موجب ماده واحده "تفویض اختیار بررسی ضوابط بازنشستگی اساتید دانشگاه ها و موسسات و مراکز آموزش عالی به وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی" موضوع جلسه شماره 227 مورخ 28؍4؍1390 شورای عالی انقلاب فرهنگی مقرره شده: «بر اساس راهکار موضوع بند ب ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و به منظور ایجاد وحدت رویه در خصوص ضوابط بازنشستگی اساتید دانشگاه ها و موسسات و مراکز آموزش عالی، بررسی و تصمیم گیری در خصوص این ضوابط در اختیار وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفته تا پس از مشورت با هیات امنای مرکزی وزارتین علوم و بهداشت، ضوابط مذکور به دانشگاه ها و موسسات و مراکز آموزش عالی جهت اجرا ابلاغ شود. ثانیاً موضوع بند ب ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه مصوب سال 1389 در ماده 1 قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب سال 1395 مورد تاکید و تکرار قرار گرفته است و در حقیقت حکم بند ب ماده 20 قانون مذکور به موجب قانون موخر دائمی تلقی می‌شود و مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز مبنی بر تفویض اختیار تصمیم گیری در خصوص ضوابط بازنشستگی اساتید دانشگاه ها به وزارتین علوم و بهداشت کماکان پابرجا می‌باشد، ثالثاً بخشنامه مورد شکایت خطاب به دبیران هیات امنای دانشگاه های تابعه وزارت علوم می‌باشد که از آن ها خواسته شده تا مقرره مورد شکایت را در دستور کار کمسیسون دائمی هیات امنا قرار دهند فلذا در هر دانشگاه پس از تصویب هیات امناء آن دانشگاه جنبه اجرایی پیدا می‌نماید و از این حیث منطبق با ماده 1 قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب سال 1395 می‌باشد، فلذا مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات نبوده و قابل ابطال نمی‌باشد و رای به رد شکایت صادر می‌شود. این رای مستند به بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری صادر و ظرف بیست روز پس از صدور، از سوی ده تن از قضات یا رئیس محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض می‌باشد.
رضا فضل زرندی - رئیس هیات تخصصی استخدامی