درخواست طلاق به دلیل عقیم بودن زوج

تاریخ دادنامه قطعی: 1394/03/19
شماره دادنامه قطعی: ---

پیام: امکان باروری زوج از طریق غیر طبیعی و یا به کمک درمان های تخصصی طبق نظریه پزشکی قانونی، مانع از تحقق شرط وکالت در طلاق زوجه در صورت گذشت پنج سال از زندگی مشترک نیست.

خانم ز. الف.ک. با وکالت آقای س.ک. الف. در تاریخ 1392/04/11 دادخواستی به طرفیت همسرش آقای س.س. م. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش به علت تحقق شروط عقدنامه و عسروحرج تقدیم نموده که جهت رسیدگی به شعبه --- دادگاه عمومی خانواده شهرستان شیراز ارجاع گردیده است. وکیل خواهان در متن دادخواست تقدیمی توضیح داده خواهان به استناد کپی مصدق عقد نامه شماره.... مورخ 1385/01/27 دفترخانه شماره... شیراز با آقای س.س. م. ازدواج دائم منعقد نموده است. حسب اظهارات خواهان با عنایت به تاریخ وقوع عقد بیش از شش سال از ازدواج نامبردگان و زندگی مشترکشان سپری گردیده لیکن تا کنون صاحب فرزندی نشده‌اند و علی رغم مراجعه به پزشک متخصص و معاینات اولیه و آزمایشات انجام گرفته خواهان اظهار می‌دارد که پزشک معالج آنان اعلام نموده است که با توجه به وضعیت موجود زوج امکان باروری زوجه را نداشته که این موضوع با توجه به سوابق پزشکی موجود و استعلام دادگاه محترم از پزشک متخصص مربوطه قابل اثبات می‌باشد و از طرفی زوجه اعلام می‌دارد که همین امر باعث شده تا سوء معاشرت خوانده و عدم حصول توافق اخلاقی در استمرار زندگی مشترک استفاده از بندهای 2 و 10 شروط مقرر در سند نکاحیه را برای زوجه امکان پذیر نماید لذا با عنایت به مواد 1119 و 1130 قانون مدنی و با توجه به اینکه به نوعی دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه را فراهم نموده است گواهی عدم امکان سازش برای اجرای صیغه طلاق مورد استدعاست. پرونده پس از ثبت به کلاسه --- مقید به وقت رسیدگی مورخ 1392/06/17 شده است. در جلسه دادرسی زوج حاضر نشده و خواهان و وکیل وی حضور یافته و وکیل خواهان مطالب دادخواست خود را به شرح دادخواست مطرح نموده است. دادگاه قرار ارجاع امر به داوری صادر نموده و پس از جری تشریفات قانونی داور تعیینی زوجه و همچنین داور انتخابی دادگاه برای زوج نظرات خود را جداگانه تقدیم نموده که حکایت از عدم توفیق داوران در حصول صلح و سازش بین زوجین دارد داوران ضمن نظریه خود مشکل اصلی زوجین را نداشتن فرزند مشترک علی رغم گذشت هشت سال از تاریخ ازدواجشان اعلام کرده‌اند. سپس دادگاه در وقت فوق العاده مورخ 1392/08/28 با اشاره به اینکه وکیل خواهان به شهادت شهود راجع به عسر و حرج زوجه استناد نموده قرار استماع شهادت شهود خواهان را صادر کرده است (صفحه 35 ). وکیل خواهان در جلسه رسیدگی مورخ 1392/11/05 دو نفر را به عنوان شاهد به دادگاه معرفی کرده که یکی از آنان پدر زوجه است. دادگاه از شهود تعرفه شده تحقیق نموده و ما حصل اظهاراتشان این است که چون زوجین صاحب فرزند مشترک نشده اند اختلافاتی بین آنان بروز کرده و جدای از یکدیگر زندگی می‌کنند. خوانده در جلسه دادگاه بیان داشته من که بچه گیرمان نمی‌آید اشکال از خودم است و من به بیمارستان مراجعه کردم گفتند مشکل از شماست و باید تحت درمان باشی و گفتند با لقاح مصنوعی امکان پذیر است و چون با خانم اختلاف پیدا کردیم دیگر من برای درمان مراجعه نکردم و نرفتم و حدود سه سال است که جدا زندگی می‌کنیم. ایشان خانه پدرش است و من نیز در خانه اجاره‌ای تنها زندگی می‌کنم (صفحه 48 ) دادگاه دستور داده که به وکیل زوجه ابلاغ شود تا گواهی پز شکی راجع به وضعیت حاملگی موکلش را ارائه نماید و گواهی ابرازی مورخ 92/11/12 حاکی است نتیجه آزمایش حاملگی زوجه منفی است (صفحه 53 ) سپس دادگاه با اعلام ختم رسیدگی مبادرت به صدور رای نموده که به شماره 1442 - مورخ 1392/11/17 ثبت دادنامه شده و طی آن پس از انعکاس شرح جریان پرونده چنین مرقوم گردیده است:«.... بنا به مراتب زندگی عسر و حرجی مشارالیها را ثابت دانسته مستندا به ماده 1130 قانون مدنی و مواد 198 و 519 قانون آیین دادرسی مدنی حکم به طلاق زوجه با رعایت شرایط ذیل صادر و اعلام می‌دارد: 1 - نوع طلاق خلع نوبت اوّل است. 2 - زوجین فرزند مشترک ندارند و حسب گواهی پزشک زوجه حامله نیست. 3 - زوجه راجع به مهریه و جهیزیه اقدام به مطالبه و تشکیل پرونده نموده که برابر احکام آن پرونده‌ها عمل می‌گردد. 4 - زوج مکلف است قانونا خسارت دادرسی.... را پرداخت نماید. 5 - مجری صیغه طلاق موظف است به احراز شرایط شرعی زوجه و نیز چنانچه زوج از حضور در محضر طلاق جهت اجرای صیغه شرعی طلاق امتناع نماید نسبت به اجرای صیغه طلاق اقدام کند.... » پس از ابلاغ دادنامه مذکور خانم ف. ک.س. به عنوان وکیل زوج به رای صادره اعتراض نموده و دادخواست تجدیدنظر خواهی خود را در تاریخ 1393/01/28 تقدیم کرده است. مشارالیها در لایحه تجدیدنظر خواهی خود ضمن تکذیب سوءرفتار زوج مرقوم داشته به موجب دادنامه شماره --- شعبه --- دادگاه خانواده رای به محکومیت زوجه به تمکین از زوج صادر گردیده است و مطابق اظهارات وکیل زوجه مبنی بر اینکه زوجه مدت شش سال است جدای از زوج زندگی می‌کند و این امر باعث گردیده طرفین بچه‌دار نشوند و نه صرف وجود بیماری برای زوج چرا که طرفین با هم زندگی می‌کردند امکان بچه‌دار شدن وجود داشته و زوجه بی دلیل زندگی مشترک را ترک نموده است.... (صفحه 67 ) تجدید نظر خوانده در تاریخ 1393/04/14 وکیل خود آقای س.ک. الف. را عزل نموده است (صفحه 74 ) پرونده جهت رسیدگی تجدیدنظر خواهی به شعبه --- دادگاه تجدیدنظر استان فارس ارجاع و پس از ثبت به کلاسه --- در جریان رسیدگی قرار گرفته و زوج جهت انجام آزمایش باروری به پزشکی قانونی معرفی شده است. سرپرست مرکز معاینات پزشکی قانونی شرق شیراز طی نامه مورخ 1393/08/19 پس از معاینه زوج به دادگاه اعلام داشته حسب انجام مشاوره تخصصی آزمایش‌های تخصصی انجام شده مشاوره تخصصی نازایی انجام گردید نامبرده دچار تعداد کم و کم تحرکی اسپرم می‌باشد. لیکن امکان بارداری همسر وی با کمک درمان‌های تخصصی وجود دارد (صفحه 85 ) دادگاه با وصول این نامه ختم رسیدگی را اعلام و مبادرت به صدور رای نموده که به شماره 1078 مورخ 1393/08/28 ثبت دادنامه شده و طی آن تجدیدنظر خواهی زوج را نسبت به دادنامه تجدیدنظر خواسته وارد ندانسته و مرقوم داشته «.... هر چند سوء معاشرت تجدیدنظر خواه با اظهارات شهود تعرفه شده احراز نمی‌گردد لکن از آن جا که در دادخواست تقدیمی یکی از دلایل تقاضای طلاق احراز تحقق بند 10 از شروط ضمن عقد نکاح قید گردیده و مندرجات پرونده از جمله اظهارات تجدیدنظر خواه در جلسه رسیدگی دادگاه بدوی مبنی بر اینکه من که بچه گیرم نمی‌آید اشکال از خودم است.... و همچنین نظریه پزشکی قانونی مبنی بر اینکه نامبرده دچار تعداد کم و کم تحرکی اسپرم می‌باشد.... مبین تحقق بند اشعاری از شروط ضمن عقد می‌باشد و حتی به فرض اینکه از طریق غیر طبیعی و یا کمک درمان‌های تخصصی همچنانکه در قسمت اخیر نظریه پزشکی بیان شده تجدیدنظر خوانده بارور گردد با توجه به انقضای مدت پنج سال از تاریخ ازدواج و عدم باروری شرط مزبور محقق بوده و مانعی جهت استفاده تجدیدنظر خوانده از وکالت ماخوذه ضمن سند نکاح نخواهد بود النهایه هیات دادگاه مستندا به ماده 351 قانون آیین دادرسی مدنی با اصلاحات زیر دادنامه تجدیدنظر خواسته را تایید می‌نماید: 1 - در سطر 15 صفحه اوّل دادنامه از عبارت بنا به مراتب تا عبارت اعلام می‌دارند مندرج در سطر 17 حذف و عبارت زیر جایگزین آن می‌گردد « لذا تحقق بند دهم از شروط ضمن عقد نکاح محقق و به استناد ماده 1119 قانون مدنی به خواهان اذن به مراجعه به یکی از دفاتر رسمی طلاق و استفاده از وکالت ماخوذه ضمن عقد نکاح جهت اجرای صیغه طلاق با انتخاب نوع طلاق و با حق توکیل به غیر تفویض می‌نماید. 2 -.... 3 -.... 4 - عبارت زیر به متن دادنامه اضافه می‌گردد « اعتبار حکم صادره شش ماه از تاریخ ابلاغ حکم فرجامی یا انقضای مهلت فرجام خواهی است.... » دادنامه مزبور در تاریخ 1392/09/19 به خانم ف. ک.س. ابلاغ و مشارالیها به عنوان وکیل زوج آقای س.س. م. ضمن اعتراض به رای دادخواست فرجام خواهی خود را در تاریخ 1393/10/09 تقدیم داشته و با استناد به رای تمکین شماره 157 مورخ 1392/02/23 شعبه --- دادگاه خانواده شیراز مرقوم داشته زوجه حدود سه سال از دوران مشترک زندگی را تمکین نکرده فلذا شرط پنج سال مندرج در سند نکاحیه محقق نگردیده و نقض رای فرجام خواسته را تقاضا کرده است. در مقام تبادل لوایح مجددا آقای س.ک. الف. با تقدیم وکالتنامه خود را وکیل فرجام خوانده خانم ز. ا. معرفی و طی لایحه‌ای مرقوم داشته تاریخ وقوع عقد 1385/01/27 می‌باشد و حسب اظهارات زوجه مدت شش سال از تاریخ عقد با زوج زندگی مشترک داشته‌اند.... وکیل مزبور نهایتا تایید دادنامه فرجام خواسته را تقاضا کرده است. پرونده جهت رسیدگی فرجام خواهی مذکور به دیوان عالی کشور ارسال که به این شعبه ارجاع گردیده است. اینک پرونده امر در دستور کار قرار گرفته و تحت نظر است. لوایح طرفین هنگام شور قرائت می‌گردد. هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای غلامرضا شاکری عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده با اعلام ختم رسیدگی چنین رای می‌دهد:

در خصوص فرجام خواهی آقای س.س. م. با وکالت خانم ف. ک.س. نسبت به دادنامه شماره --- مورخ 1393/08/28 صادره از شعبه بیست و دوم دادگاه تجدیدنظر استان فارس که به موجب آن دادنامه بدوی به شماره 1444 مورخ 1392/11/17 شعبه --- دادگاه خانواده شیراز با اصلاحاتی به شرح مندرج در متن رای تایید و با احراز و تحقق بند دهم از شروط ضمن عقد نکاح به استناد ماده 1119 قانون مدنی به خواهان اذن به مراجعه به یکی از دفاتر رسمی طلاق و استفاده از وکالت ماخوذه ضمن عقد نکاح جهت اجرای صیغه طلاق با انتخاب نوع طلاق و با حق توکیل به غیر با شرایط مندرج در دادنامه تفویض گردیده توجها به اینکه از ناحیه فرجام خواه ایراد و اعتراض مدلل و موجهی که به اساس و ارکان دادنامه فرجام خواسته خلل وارد و موجبات گسیختن آن را فراهم نماید به عمل نیامده است و با توجه به تاریخ وقوع عقد و اظهارات زوج و نظریه پزشکی بند 10 از شروط ضمن عقد نکاح محقق و حاصل شده و دادنامه شماره --- استنادی زوج مبنی بر تمکین زوجه در سال 1392 صادر گردیده و رسیدگی های انجام شده وفق موازین شرعی و قانونی بوده و دادنامه فرجام خواسته فاقد ایراد و اشکال موثر است. فلذا ضمن رد فرجام خواهی مستندا به ماده 370 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی دادنامه فرجام خواسته تایید و ابرام می‌گردد.

این رای قطعی است. رئیس و عضو معاون شعبه --- دیوان عالی کشور

محمد علی کریم‌پور- غلامرضا شاکری