صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1380/07/04
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر مشهد
موضوع
جواز طرح دعوای مطالبه کالای خریداری شده و تعیین مثلی یا قیمی بودن کالا
پرسش
کالایی (مقدار یکصد و بیست تن گلابی) از صاحب باغی خریداری شده و در سردخانه به امانت سپرده شده تا در موعد مقرر تحویل شود. پس از مطالبه خریدار، صاحب باغ از تحویل آن خودداری می‌کند. در این‌صورت آیا دعوای مطالبه کالا (گلابی) قابلیت طرح دارد؟ آیا گلابی مثلی است یا قیمی؟
نظر هیئت عالی
نشست‌قضایی(8): با توجه به چگونگی سوال مطروحه، چنین مستفاد است که صاحب باغی یکصد و بیست تن گلابی را به شخصی فروخته و قرار بر آن بوده در سردخانه به امانت بگذارد که در موعد مقرر به فروشنده تحویل دهد. اکنون که در فرجه مقرر حاضر به تحویل گلابی نیست و با توجه به این‌که اشباه و نظایر گلابی چه از نظر مثل و چه از نظر قیمت به حد وفور یافت می‌شود، دادگاه می‌تواند حکم بر الزام فروشنده به تحویل یکصد و بیست تن گلابی، و در صورت فقدان مثل آن به پرداخت قیمت گلابی حین‌الادا بدهد.
نظر اکثریت
با توجه به این‌که گلابی از کالاها و متاع‌های مثلی است، به این معنا که اجزای آن متساوی‌القیمه می‌باشد و اشباه و نظایر آن در بازار زیاد یافت می‌شود و عین گلابی الان موجود نیست، دعوا قابل طرح بوده و صاحب باغ به تحویل مثل آن گلابی محکوم می‌شود. در صورت تعذر از تحویل مثل، به پرداخت قیمت حین‌الادا برابر ماده 312 قانون مدنی، در باب غصب محکوم می‌شود.
نظر اقلیت
اگر مورد خواسته عین گلابی باشد، دعوا به لحاظ عدم وجود عین محکوم به رد خواهد بود و در صورتی‌که عین، مورد خواسته نباشد، با توجه به این‌که کالای خاصی را مطالبه کرده است یعنی مقدار یکصد و بیست تن گلابی از نوع درگزی و از باغ آقای فلانی که در سردخانه گذاشته شده است این از قبیل کالاهای مثلی نیست چون نظایر و اشباه ندارد و گلابی‌ها دارای درجات مختلفی می‌باشند و محصولات باغ‌ها در امکنه مختلف فرق دارند. لذا نوع کالا قیمی است و در نهایت دعوا رد‌می‌شود و خواهان باید مطالبه قیمت گلابی را درخواست کند.