تاریخ دادنامه قطعی: 1394/03/18
شماره دادنامه قطعی: ---
پیام: انقضاء مهلت مقرر برای انجام تعهدات متعاملین فقط وقتی موجب انحلال عقد است که موعد، قید التزام تلقی شود یعنی انجام تعهد در مدت معین مجموعا و به نحو وحدت مطلوب مورد نظر متعهد له باشد؛ بنابراین در صورتی که مدت جنبه فرعی و تبعی دارد، نمی توان موضوع تعهد را در اثر انقضاء مدت منتفی دانست و متعهد به انجام آن ملزم می‌شود.
شرکت راه آهن حمل و نقل با مدیریت آقای م.ک.و.با وکالت آقای ع. الف.ف. دادخواستی به طرفیت شرکت واگن سازی به خواسته الزام خوانده به اجرای قرارداد شماره 727 مورخ 1391/05/23 جهت تحویل 40 دستگاه واگن با مشخصات مندرج در قرارداد متناسب با مبلغ پیش پرداخت با احتساب خسارت تاخیر در تحویل موضوع قرارداد (ماده 13 ) به انضمام خسارات دادرسی و حق‌الوکاله تقدیم دادگاه نموده است. وکیل شرکت خواهان در توجیه دعوی خود نوشته است، مطابق قرارداد صدرالذکر شرکت خوانده متعهد به فروش دویست دستگاه واگن لبه بلند با قیمت هر دستگاه به مبلغ 380/000/1/000 ریال با مشخصات مندرج در قرارداد به شرکت موکل بوده است، به موجب ماده 4 قرارداد، خریدار متعهد گردیده 20 درصد از مبلغ قرارداد را در دو مرحله به عنوان پیش پرداخت واگن های موضوع قرارداد به شرکت خوانده پرداخت نماید، که در اجرای این بند از قرارداد در تاریخ های 1391/06/06 و 1391/07/01 مبلغ 520/000/10/000 ریال به عنوان پیش پرداخت 200 دستگاه واگن، پرداخت نموده است و به نحو ضمنی توافق شده است که فروشنده متناسب با پیش پرداخت، واگن ها را تحویل نماید، صرف‌نظر از اینکه مطابق تبصره ماده 1 قرارداد، خریدار می‌توانست موضوع قرارداد را کاهش یا افزایش دهد، به لحاظ اینکه اخذ تسهیلات بانکی مندرج در ماده 4 قرارداد برای بقیه قیمت واگن ها، متعذر گردیده و امکان دریافت وام برای شرکت خواهان غیر ممکن شده است و با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر سال 1391 و تقلیل در آمد شرکت‌های حمل و نقل، به موجب نامه مورخ 1391/10/18 و درخواست های شفاهی، صراحتا به فروشنده اعلام گردیده است که متناسب با مبلغ پرداخت شده (حدود 40 دستگاه واگن) با شرایط مندرج در قرارداد و قیمت توافق شده، تحویل شرکت موکل گردد و برای تعداد بیشتر از آن، به لحاظ اینکه پیش پرداختی صورت نگرفته است، چنانچه طرفین توافق بر خرید داشتند، در مورد قیمت با توافق طرفین تعدیل صورت خواهد گرفت که در پاسخ به این نامه شرکت فروشنده قبول نموده است که به نسبت پیش پرداخت، واگن تحویل نماید، ولی نوع واگن ها را متفاوت از مشخصات مورد توافق ذکر نموده است که مورد قبول شرکت خواهان قرار نگرفته و از آن تاریخ شرکت خوانده با وصف دریافت مبلغ 520/000/10/000 ریال اقدامی در جهت تحویل واگن و یا رد وجه ماخوذه، نکرده است، با توجه به اینکه برای هر واگن قیمت مشخص تعیین گردیده و شرکت موکل نیز حق تعدیل تعداد واگن ها را داشته و در تاریخ معین، مبلغ پیش پرداخت را به حساب شرکت خوانده واریز نموده است، اینک موضوع خواسته مورد مطالبه است، وکیل شرکت خوانده دفاعا بیان داشته است 1 - مطابق بند 1 از ماده 5 قرارداد مستند دعوی که مقرر داشته ((مدت زمان اجرای تعهدات موضوع قرارداد از زمان دریافت کامل پیش پرداخت به مدت 12 ماه طبق برنامه زمان بندی خواهد بود، قرارداد مذکور به علت عدم پرداخت کامل پیش پرداخت، قابلیت اجراء پیدا نکرده است و تعهدی برای شرکت موکل ایجاد نشده است، 2 - طبق ماده 18 قرارداد که مقرر داشته ((شرط تنفیذ آن، پیش پرداخت مندرج در قرارداد از طرف خریدار می‌باشد)) در حالی که قرارداد به علت عدم پرداخت کامل پیش پرداخت غیر نافذ است، 3 - قرارداد یک مجموعه واحد و غیر قابل تجزیه بوده و الزام شرکت موکل به تحویل 40 دستگاه واگن از 200 دستگاه آن برخلاف قرارداد است، 4 - موکل جهت اجرای قرارداد اقدام به ایجاد خط تولید و استخدام نیروی کار متناسب نموده که به علت عدم اجرای تعهدات از ناحیه خواهان، خسارات فراوانی متوجه شرکت موکل گردیده است، 5 - استناد به نامه‌های مورخ 1391/11/28 و 1391/10/18 شرکت موکل از ناحیه خواهان معلوم نیست به چه منظور است، اگر منظور فروش واگن به خواهان به قیمت تعدیل شده موضوع ماده 16 قرارداد است، که در نامه‌های مذکور صریحا ذکر شده است، قطعا موکل این آمادگی را دارد که نسبت به ساخت و تحویل واگن به قیمت روز اقدام نماید، ولی اگر منظور این است که موکل پذیرفته متناسب با مبلغ پیش پرداخت واگن به قیمت زمان تنظیم قرارداد تحویل نماید، چنین موافقتی در نامه‌های مذکور وجود ندارد، مفاد قرارداد هم چنین تعهدی برای موکل ایجاد نمی‌نماید، صدور حکم به بی‌حقی خواهان مورد استدعاست. رای دادگاه نظر به اینکه انقضاء مهلت مقرر برای انجام تعهدات متعاملین فقط وقتی می‌تواند موجب انحلال عقد شود که موعد، قید التزام تلقی شود یعنی انجام تعهد در مدت معین مجموعا و به نحو وحدت مطلوب مورد نظر متعهد له باشد، و در موضوع قرارداد استنادی، اگرچه انجام تعهد در موعد معین مورد توجه متعهد له بوده است ولی اثر آن به نحوی نیست که بتوان موضوع تعهد را در اثر انقضاء مدت منتفی دانست، و ذکر مدت جنبه فرعی و تبعی داشته است، ثانیا: نظر به اینکه برای هر دستگاه واگن قیمت مشخصی تعیین گردیده و به موجب تبصره ماده یک قرارداد مرقوم، شرکت خواهان حق تعدیل (افزایش و کاهش) تعداد واگن های موضوع تعهد را داشته است، وانگهی شرکت خوانده مطابق نامه شماره 1391/1945 - 1391/12/28 آمادگی خود را به تحویل واگن های لبه بلند مجهز به بوژی چینی، و موخر بر قرارداد اول، اعلام کرده است، بنابراین خوانده محکوم می‌شود تعداد 40 دستگاه واگن با اوصاف مقید در قرارداد معادل مبلغ دریافتی، تحویل شرکت خواهان نماید، همچنین محکوم می‌شود خسارات دادرسی را وفق تعرفه قانونی بپردازد، و اما در مورد خسارت تاخیر در تحویل واگن های معهود (وجه التزام) نظر به اینکه تعهدات طرفین متقابل بوده و شرکت خواهان نیز به تمام تعهدات خود در موعد مقرر عمل نکرده است، بنابراین خسارت مرقوم، محکوم به بی‌حقی می‌شود، رای صادره ظرف 20 روز تجدیدنظر پذیر است.
رئیس شعبه --- دادگاه عمومی حقوقی تهران - شیرزاد
در خصوص تجدیدنظرخواهی شرکت واگن سازی با مدیریّت عاملی آقای ع. الف. ع. با وکالت آقای م. غ. به طرفیّت شرکت راه آهن حمل و نقل با مدیرعاملی آقای م. ک. از دادنامه شماره --- - 930 مورّخ 1393/06/04 صادره از شعبه --- دادگاه عمومی حقوقی تهران که به موجب آن تجدیدنظرخواه به تحویل تعداد 40 دستگاه واگن مطابق قرارداد شماره 727 مورخ 1391/05/23 در حق تجدیدنظرخواه محکوم شده است با توجه به لایحه تجدیدنظرخواهی طرفین و ادعای تجدیدنظرخواه مبنی بر اینکه قرارداد مستند دعوی یک مجموعه واحد و غیرقابل تفکیک می‌باشد و به لحاظ عدم انجام تعهد از ناحیه تجدیدنظرخوانده مبنی بر عدم پرداخت کامل مبلغ پیش پرداخت در زمان معین و اینکه اعتبار مبلغ و قیمت قرارداد موضوع ماده 3 حداکثر یک ماه پس از امضا و تنفیذ قرارداد بوده و در صورت عدم تنفیذ قرارداد، فروشنده حق داشته از خریدار درخواست افزایش مبلغ قرارداد بنماید. این دادگاه با بررسی مفاد قرارداد فیمابین و با توجه به مفاد نامه شماره 1945/91 مورخ 1391/12/28 تجدیدنظرخواه و اینکه امکان انجام مفاد قرارداد و مطالبه افزایش قیمت مقدور و ممکن بوده است و نظر به اینکه تجدیدنظرخوانده مبلغ پیش پرداخت را به تجدیدنظرخواه پرداخت نموده است فلذا رای صادره بر اساس موازین قانونی صادر گردیده است و تجدیدنظرخواهی و ادعاهای شرکت تجدیدنظرخواه مستند به دلیلی نیست که موجبات نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته را در قسمت تجدیدنظرخواهی فراهم نماید و به استناد ماده 358 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی ضمن ردّ تجدیدنظرخواهی دادنامه تجدیدنظرخواسته تایید و استوار می‌گردد. رای صادره قطعی است.
مستشاران شعبه --- دادگاه تجدیدنظر استان تهران
سیدفرخ مرتضوی - مجتبی شفیعی