صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1381/05/02
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر محمود آباد
موضوع
نحوه رسیدگی به شکایت فسخ معامله در صورتی‌که در خیار شرط مدت تعیین نشده
پرسش
اگر چنان‌چه در متن سند عادی معامله قید شود در صورت فسخ معامله فسخ‌کننده روزانه مبلغ یکصد هزار تومان به طرف دیگر بپردازد آیا خیار شرط است و چنان‌چه فروشنده تقاضای فسخ کند این تقاضا قابل پذیرش است و آیا شرط و عقد هر دو باطل هستند به علت این‌که در شرط خیار مدت قید نشده است در پرونده کیفری ممانعت از حق که فروشنده ادعای فسخ مطرح کرده نحوه رسیدگی و اظهارنظر به چه صورتی است؟
نظر هیئت عالی
مطابق مقررات ماده 401 قانون مدنی اگر برای خیار شرط مدت معین نشده باشد اساساً هم شرط خیار هم بیع باطل است، لذا بر ادعای فسخ فروشنده نسبت به بیع باطل، آثار فسخ عقد بیع مترتب نخواهد بود. چنان‌چه اتخاذ تصمیم در پرونده کیفری منوط به اثبات امری باشد که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه دیگری است قرار اناطه صادر می‌شود و دادگاه وفق ماده 13 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب 1378 عمل می‌کند.
نظر اتفاقی
نظر اول: متن درج شده در سند عادی بیع، خیار شرط است و چون در خیار شرط تعیین مدت الزامی است و در اینجا ذکر مدت قید نشده وفق مواد 399 و 401 قانون مدنی هم خیار شرط و هم عقد باطل است در پرونده کیفری قرار اناطه صادر می‌شود.
نظر دوم: متن درج شده خیار شرط و فسخ برای طرفین نیست و نفی شرط و فسخ شده است و اخذ ثمن دلالت بر تنفیذ معامله دارد و در قالب ماده 10 قانون مدنی موضوع قابل رسیدگی است و قرار اناطه صادر نمی‌‌‌شود.
نظر سوم: خیار شرط نمی‌باشد و حق فسخ نیست بلکه عقد به لحاظ عدم تعیین مدت برای پرداخت وجه‌التزام باطل است.