تاریخ: 26 بهمن 1382
شماره دادنامه: 453
کلاسه پرونده: 251/81
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مقررات ماده 13 آییننامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم تجارتی و اختراعات
شاکی:
مقدمه: شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، به موجب مقررات مواد 2 و 14 قانون ثبت علائم و اختراعات اشخاصی که علامت خود را مطابق مقررات قانونی به ثبت رسانیده باشند دارای حق استعمال انحصاری بوده و از تاریخ تسلیم اظهارنامه حمایت شده و مدت اعتبار ثبت علامت آنها ده سال خواهد بود و صاحب علامت می‌تواند در صورت انقضاء مدت، تقاضای تجدید ثبت علامت را نیز بنماید. از سوی دیگر در مواد 16، 18 و 20 و 21 و 22 همین قانون موارد اعتراض مشخصات معترضین به ثبت علامت حقوق و تکالیف و نحوه اعتراض آنها و ابطال ثبت علامتهای ثبت شده تعیین و احصاء گردیده است که مدلول ماده 13 آییننامه اصلاحی قانون ثبت علائم و اختراعات مبنی بر «تجویز ابطال ثبت علامتی که ظرف مدت 3 سال از تاریخ ثبت آن از طرف صاحب علامت بدون عذر موجه مورد استفاده تجارتی در ایران یا خارجه قرار نگرفته» نه تنها با هیچ یک از شقوق و فروض مندرج در مواد قانونی یاد شده منطبق نمی‌باشد بلکه با نص و روح قانون مورد بحث در خصوص حمایت از علامت ثبت شده و حفظ حقوق صاحب علامت مخالفت و مغایرت دارد. عنایت دارند امتیازات و حقوق مکتسبه‌ای را که به موجب قانون به افراد تعلق گرفته و منشاء قانونی دارد صرفاً به موجب قانون و نه آییننامه می‌توان از افراد سلب نمود. علاوه بر ان در هیچ یک از مواد قانونی قانون مطروحه مستند و مجوزی جهت اعمال مفاد ماده 13 آییننامه دائر بر ابطال ثبت علامت و نتیجتاً محرومیت افراد و سلب حقوق مکتسبه آنان وجود ندارد. علیهذا نظر بمراتب فوق تقاضای ابطال مقررات ماده 13 آییننامه اصلاحی قانون ثبت علائم تجارتی و اختراعات را به لحاظ مخالفت مدلول آن با قوانین و مقررات موضوعه علی‌الخصوص قانون ثبت علائم و اختراعات برابر مقررات ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری دارم.
مدیرکل دفتر حقوقی و امور بین‌الملل سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 5539/11 مورخ 13/9/82 مبادرت به ارسال تصویر نامه شماره 35122/م/32 مورخ 3/9/82 رئیس اداره مالکیت صنعتی نموده است. در این نامه آمده است، وفق ماده 23 آییننامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم تجارتی و اختراعات مصوب اسفند ماه 2337 «در صورتی که علامت ثبت شده ظرف مدت 3 سال از تاریخ ثبت آن از طرف صاحب علامت یا قائم مقام یا نماینده قانونی او بدون عذر موجه مورد استفاده تجارتی در ایران یا در خارجه قرار نگیرد هر ذینفعی می‌تواند ابطال آن را از دادگاه تقاضا نماید» با عنایت بمراتب فوق ملاحظه می‌گردد ماده مذکور در جهت حمایت از حقوق اشخاص ثالث و ذینفع و مالکین علامت تجارتی که علامت ثبت شده خود را به مورد استفاده نمی‌گذارند تدوین گردیده و این موضوع مجدداً در تنظیم و تدوین لایحه قانونی جدید ثبت علائم تجارتی و اختراعات نیز پیش‌بینی و لحاظ شده است و ارتباطی موضوعی با این اداره ندارد.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت‌الاسلام‌والمسلمین دری‌نجف‌آبادی و با حضور روسای شعب بدوی و روسا ومستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای می‌نماید.
رای هیات عمومی
طبق ماده 2 قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب 1310 «حق استعمال انحصاری علامت تجارتی فقط برای کسی شناخته خواهد شد که علامت خود را به ثبت رسانیده باشد» و در ماده 14 قانون مزبور مدت اعتبار علائم تجاری ثبت شده ده سال تعیین شده و در صورت تقاضای تجدید ثبت به مدت ده سال دیگر قابل تمدید اعلام گردیده و در این قانون موارد اعتراض نسبت به ثبت علائم تجاری و مرجع صالح برای رسیدگی و در صورت لزوم ابطال علامت تجاری ثبت شده تبیین و مشخص گردیده است. نظر به اینکه وضع قاعده آمره در خصوص مدت اعتبار حقوق مکتسب قانونی و ایجاد حق اعتراض و تعیین مرجع رسیدگی نسبت به آن اختصاص به مقنن دارد، ماده 13 آییننامه اجرای قانون ثبت علائم تجارتی واختراعات که مقرر داشته «در صورتی که علامت ثبت شده برای محصولات مقرر در ماده یک قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب اول تیر ماه 1310 ظرف مدت 3 سال از تاریخ ثبت آن از طرف صاحب علامت یا قائم مقام یا نماینده قانونی او بدون عذر موجه مورد استفاده تجارتی در ایران یا در خارجه قرار نگیرد هر ذینفعی می‌تواند ابطال آن را از دادگاه شهرستان تقاضا نماید.» خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات قوه مجریه در وضع مقررات دولتی تشخیص داده می‌شود و به استناد قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‌گردد.
رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری - درّی نجف آبادی