تاریخ نظریه: 1401/06/08
شماره نظریه: 7/1401/480
شماره پرونده: 1401-186/1-480 ک
استعلام:
1- در مواردی که دادگاه در راستای اعمال مجازات جایگزین حبس، محکومعلیه را به جزای نقدی بدل از سه ماه حبس محکوم میکند، چنانچه محکومعلیه جزای نقدی را پرداخت نکند، با توجه به تبصره ماده 6 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399، آیا سه ماه حبس مذکور قابل اجرا خواهد بود؟ در این صورت، آیا اجرای احکام رأساً میتواند حبس را اجرا کند یا مستلزم دستور و مجوز دادگاه پس از اعلام امتناع محکومعلیه از پرداخت جزای نقدی است؟
2- تبدیل حبس در تبصره ماده 6 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399 به مجازات جایگزین حبس بر اساس کدام مقررات است؟ فصل نهم قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با عنوان مجازاتهای جایگزین حبس یا بر اساس قانون وصول بخشی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1373 با اصلاحات و الحاقات بعدی؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- در مواردی که دادگاه بر اساس مواد 64 و 86 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، جزای نقدی جایگزین حبس تعیین میکند، مکلف است وفق ماده 70 همین قانون مدت حبس را نیز تعیین کند و در خصوص چگونگی اجراء و وصول جزای نقدی باید مطابق ترتیب مقرر در صدر ماده 529 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، رفتار شود و چنانچه اجرای حکم (جزای نقدی) به طریق مذکور در صدر ماده 529 قانون یادشده امکانپذیر نباشد، با رعایت ماده 81 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و با عدم پرداخت جزای نقدی از سوی محکومعلیه، مجازات اصلی (حبس) مطابق ماده 70 قانون اخیرالذکر نسبت به وی اعمال میشود.
2- منظور از عبارت «به مجازات جایگزین مربوطه تبدیل میشود» در تبصره ماده 37 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399، مجازات جایگزین حبس جرایمی است که مجازات قانونی آنها حداکثر سه ماه حبس است؛ بنابراین، در فرض استعلام موضوع مشمول مجازاتهای جایگزین حبس بند «الف» مواد 83، 84، 85 و 86 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 است.