همزمانی بذل حقوق مالی زوجه و وکالت در طلاق

تاریخ دادنامه قطعی: 1394/09/30
شماره دادنامه قطعی: ---

پیام: در صورتی که زوجه حقوق مالی خود از جمله مهریه و نفقه گذشته و ایام عده را به زوج بذل نموده و زوج هم به وی وکالت در طلاق بدهد، هم زمانی تنظیم اسناد مذکور دلالت بر بذل این حقوق مالی در قبال طلاق دارد. بنابراین، در صورتی که زوج از این توافق عدول و زوجه را از وکالت در طلاق عزل کند، این اقدام موجب انتفاء بذل حقوق مذکور که صرفا در قبال طلاق بوده خواهد شد.

در تاریخ 1393/10/15 آقای م. پ. به وکالت از خانم م. ح. با تقدیم دادخواست به طرفیت آقای الف. لک به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق توافقی توضیح داد: موکله اش طبق سند رسمی ازدواج شماره... - 1387/12/26 دفتر رسمی ازدواج شماره... ب. به عقد دائمی خوانده (با تعداد 1370 سکه تمام بهار آزادی تماما بر ذمه زوج به عنوان مهریه که عندالمطالبه زوج به زوجه بپردازد) در آمده است زوجین به لحاظ عدم تفاهم قادر به استمرار زوجیت نبوده مشارالیها ضمن دریافت تعداد یازده سکه تمام بهار آزادی طی سند رسمی شماره... مورخ 1393/08/29 دفتر اسناد رسمی شماره... ب. ما بقی مهریه و نفقات معوقه و جاریه و ایام عده طلاق را به زوج بذل نموده و زوج نیز در قبال بذل مهریه و نفقه طی سند رسمی شماره... مورخ 1393/08/29 دفتر خانه اسناد رسمی مزبور برای درخواست صیغه طلاق و مطلقه کردن خویش از قید زوجیت به زوجه تفویض وکالت کرده است با توجه به توافق زوجین مبنی بر مفارقت وطلاق با اختیار حاصله از وکالتنامه زوج تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق توافقی دارد زوجین فاقد فرزند مشترک بوده و زوجه حسب اظهاراتش فاقد حمل می‌باشد. به ضمیمه دادخواست تصاویر مصدق از سند ازدواج زوجین... اسناد رسمی استنادی به شماره های مرقوم را نیز ارائه کرده است (هر چند که در متن دادخواست تقدیمی وکیل خواهان اعلام داشته زوجه غیر از تعداد 11 سکه دریافتی الباقی مهریه و نفقات معوقه و جاری و ایام عده طلاق را به زوج بذل نموده است لیکن حسب تصویر مصدق سند رسمی شماره... مورخ 1393/08/29 پیوست دادخواست مشارالیها ضمن اقرار به دریافت تعدادیازده سکه تمام بهار آزادی فقط ما بقی سکه ها از صداق خود شامل 1359 سکه را به زوج بذل کرده است ولی نفقات معوقه و جاری و ایام عده طلاق را بذل نکرده است عضو ممیز) مرکز مداخله در خانواده به منظور کاهش طلاق اداره بهزیستی ب. در گزارش مورخ 1393/10/13 اعلام نموده در جلسات مشاوره بر گزار شده زوجه با شرح اختلافات به بیان اختیارات اش به وکالت از زوج در رابطه با انجام امور طلاق پرداخته اختلافات آنان و عدم تفاهم اخلاقی شان در ادامه زندگی مشترک مشخص بود به لحاظ عدم هر گونه تلاشی از سوی زوج برای رفع اختلافات و عدم حضور مشارالیها در مرکز مزبور برای بر قراری صلح و سازش راه حلی باقی نمانده و طبق خواسته شان طلاق توافقی میتواند راهکار مناسبی باشد. با ارجاع پرونده به شعبه اول دادگاه حقوقی ب. و ثبت به کلاسه بایگانی --- در جلسه مقرر رسیدگی 1394/01/18 فقط وکیل خواهان حاضر شد خوانده با وجود ابلاغ قانونی نسخه ثانی دادخواست و ضمائم و اخطاریه اش حاضر نگردید یکبرگ لایحه تقدیمی اش به شماره 10 - 94 - 1394/01/16 ثبت و پیوست است وکیل خواهان ضمن شرح دعوی و خواسته به طور مفصل تر از مفاد دادخواست تقدیمی و اعلام موثر نبودن تلاش او و سایرین جهت ادامه زندگی مشترک طرفین افزود: حال با توجه به عدم توافق زوج در طلاق توافقی، تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق و الزام زوج به طلاق را دارد سایر حقوق مالی زوجه از جمله جهیزیه به شرح لیست که تصویر مصدق آن را ارائه نموده و ضمیمه پرونده شده است و اجرت المثل ایام زوجیت و تنصیف دارائی تحصیل شده در خلال زوجیت طبق بند الف از شروط ضمن العقد نکاح همچنان مورد مطالبه می‌باشد. زوج خوانده طی لایحه مزبور توضیح داد مطابق مقررات ماده 1133 قانون مدنی طلاق در اختیار مرد بوده او هیچگاه حاضر به مطلقه نمودن زوجه نبوده و بهترین شرایط و امکانات زندگی را برای مشارالیها فراهم نمود. و چون وکیل زوجه ضمن استناد به وکالتنامه شماره... از وکالتنامه مزبور استفاده نکرده بلکه شخصا به عنوان خواهان طرح دعوی نموده است درخواست رد دعوی را دارد. دادگاه با اعلام ختم رسیدگی ضمن شرح دعوی و خواسته و درج خلاصه مفاد دادخواست تقدیمی وکیل موصوف زوجه خواهان و با قید اینکه چون زوج خوانده که در جلسه اول رسیدگی در دادگاه حاضر نشده ولی طی لایحه ارسالی ثبت شده به شماره 10 - 94 مورخ 1394/01/16 اعلام داشته حاضر به مطلقه نمودن همسر خویش نمیباشد و تمایل به ادامه زندگی مشترک با زوجه دارد و از طلاق زوجه منصرف شده به لحاظ جایز بودن عقد وکالت که موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل نماید و مستفاد از لایحه تقدیمی خوانده از وکالت اعطایی منصرف گردیده و به همین لحاظ وکیل خواهان در جلسه اول رسیدگی خواسته را از گواهی عدم امکان سازش بر اساس توافق زوجین به الزام و اجبار زوج به طلاق زوجه تغییر داده است خواهان دلیل متقن و محکمه پسندی که تخلف زوج از شروط ضمن عقد و یا عسروحرج وی را مطابق ماده 1130 قانون مدنی ثابت نماید به دادگاه ارائه نداده است با غیر قابل پذیرش تشخیص دادن خواسته خواهان مستندا به ماده 1257 قانون مدنی حکم به بطلان دعوی خواهان صادر و این رای ظرف مهلت مقرر قانونی قابل تجدیدنظر خواهی اعلام شد.وکیل موصوف زوجه خواهان بدوی در مهلت مقرر قانونی نسبت به رای مزبور تجدیدنظر خواهی نمود و توضیح داد که زوج در وکالتنامه رسمی به شماره... مورخ 1393/08/29 دفتر خانه ب. حق عزل وکیل را از خود سلب کرد و وکالت به صورت بلا عزل بوده که ضمن عقد خارج لازم طرفین در دفتر خانه اسناد رسمی به صورت شفاهی منعقد نموده و در فرم وکالتنامه پیش نوشتی دفتر خانه اسناد رسمی حق عزل موکل ساقط شده و برابر مقررات ماده 679 قانون مدنی در صورت شرط عدم عزل وکیل در ضمن عقد لازم دیگر موکل حق عزل وکیل را نداشته است و عدم حضور خوانده را در جلسه دادرسی و اعلام عدم موافقت اش را با طلاق به شرح لایحه تقدیمی وی صرفا دارای جنبه ایذائی دانسته است و گفته تغییرخواسته صرفا ناظر به عدول زوجه از طلاق توافقی به طلاق وکالتی از سوی زوج می‌باشد نه احراز عسر و حرج زوجه به عنوان شرط ضمن عقد نکاح و به اقدام دادگاه بدوی به عدم تشکیل جلسه داوری ایراد گرفته و افزوده می‌بایست رای دادگاه در قالب قرار یاشد نه حکم زیرا اصولا در ماهیت امر هیچگونه تحقیق و تفحصی صورت نگرفته و با ادعای اینکه رای معترض عنه بر خلاف مندرجات سند رسمی استنادی در خصوص بلاعزل بودن وکالت زوجه در طلاق خویش و بر خلاف خواسته تغییر یافته در جلسه اول دادرسی یعنی طلاق زوجه بر اساس وکالت اعطایی زوج به زوجه و بر خلاف منطوق ماده 679 قانون مدنی می‌باشد درخواست نقض رای مزبور را کرده زوج تجدیدنظر خوانده در لایحه دفاعیه اش ضمن تکرار ادعای عدم استفاده از سند وکالت استنادی برای طرح دعوی در مرحله بدوی و نیز با رد ادعای اسقاط حق عزل وکیل ضمن عقد خارج لازم به صورت شفاهی مدعی شد عقد خارج لازمی در خصوص عدم عزل وکیل صورت نگرفته به شرح مرقوم درخواست ابرام رای تجدیدنظر خواسته را نمود او بعدا نیز با ارائه لایحه دیگری آمادگی خود را برای تعیین مهریه برای همسرش در صورت استرداد دعوی زوجه و آمادگی زوجه برای تمکین اعلام کرد. با ارجاع پرونده به شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظر استان کردستان و ثبت به کلاسه --- با اعلام مخدوش نبودن دادنامه تجدیدنظر خواسته و عدم مخالفت آن با اصول و مقررات قانونی و عدم ارائه دلیل و مدرک قاطع که عسر و حرج زوجه را توجیه نماید طی دادنامه شماره --- - 94 مورخ 1394/06/24 ضمن رد تجدیدنظر خواهی مزبور دادنامه تجدیدنظر خواسته تایید و رای تجدیدنظری ظرف مهلت مقرر قانونی قابل فرجام خواهی اعلام شده است.رای اخیرالذکر در تاریخ 1394/06/10 به وکیل زوجه تجدید نظر خواه ابلاغ شد فرجام خواهی مشارالیها در تاریخ 1394/07/18 به ثبت رسید و پس از به ثبت رسیدن لایحه دفاعیه ابرازی زوج فرجام خوانده پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به کلاسه بالا ثبت و به شعبه هشتم ارجاع شده است لوایح طرفین هنگام شور توسط اعضای هیات نیز قرائت میگردد.هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای سیروس کیقبادی عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:

فرجام خواهی خانم م. ح. نسبت به دادنامه شماره --- - 94 مورخ 1394/06/24 شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظر استان کردستان که در جهت تایید دادنامه بدوی متضمن حکم به بطلان دعوی فرجام خواه به خواسته الزام زوج به مطلقه نمودن زوجه انشاء گردیده وارد و موجه نیست زیرا وکیل زوجه فرجام خواه به شرح دادخواست نخستین صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق توافقی را درخواست نموده و در جلسه اول دادرسی به لحاظ اینکه زوج فرجام خوانده مخالفت خود را با طلاق همسرش اعلام داشته در مقام تغییر علت و سبب دعوی، الزام زوج را به مطلقه نمودن زوجه فرجام خواه خواستار گردیده ولی هیچ علت و سبب قانونی و دلیلی که قانونا الزام زوج را به مطلقه نمودن زوجه فرجام خواه ایجاب نماید اقامه و ابراز ننموده است و با وجود اینکه اسناد رسمی شماره... مورخ 93/8/29 و 14675 مورخ 93/8/29 دفتر اسناد رسمی شماره... ب. که طی اسناد مذکور زوجه تعداد 1359 سکه از مهریه ما فی القباله خود و هم چنین نفقات ایام قبل و بعد طلاق را به زوج بذل نموده و زوج هم به زوجه وکالت داده تا خود را مطلقه نماید و هم زمانی تنظیم اسناد مذکور و اقدامات حقوقی انجام شده از ناحیه زوجین فی الواقع دلالت بر بذل مهریه و سایر حقوق ناشی از زوجیت در قبال طلاق داشته و چنانچه زوج فرجام خوانده از این توافق عدول و زوجه را از وکالت خود جهت اجرای صیغه طلاق عزل نماید این اقدام او موجب انتفاء بذل مهریه که صرفا در قبال طلاق محسوب بوده خواهد بود و اسناد مذکور هم به پیوست دادخواست تقدیم گردیده معهذا وکیل زوجه فرجام خواه در دادخواست تقدیمی و توضیحات بعدی خود در جلسه اول دادرسی اساسا اذن اعمال وکالت تفویضی از طرف زوج موضوع وکالتنامه رسمی شماره... مورخ 93/8/29 استنادی را خواستار نگردیده تا موجبی برای رسیدگی به آن و صدور حکم در خصوص مورد بوده باشد از این رو عدم توجه به وکالتنامه استنادی و عدم صدور رای بر مبنای آن از موجبات ورود خدشه بر دادنامه فرجام خواسته نخواهد بود مضافا به اینکه مفاد لایحه دفاعیه زوج که در مرحله بدوی تقدیم داشته و هم چنین مفاد لایحه جوابیه تجدیدنظر بهیچوجه صراحتی بر اقدام زوج فرجام خوانده به عزل زوجه به عنوان وکیل خود از وکالت تفویضی نداشته و استنباط دادگاه بدوی در خصوص مورد (عزل وکیل) به لحاظ عدم مطابقت آن با مفاد و لوایح زوج فاقد وجاهت می‌باشد بدین لحاظ چنانچه زوجه فرجام خواه مترصد اعمال وکالت تفویضی از طرف زوج فرجام خوانده جهت اجرای صیغه طلاق و مطلقه نمودن خود بوده باشد بایستی بدوا با اقامه دعوی در مرجع ذیصلاح قضایی اذن اعمال وکالت تفویضی را از دادگاه اخذ و سپس با اعمال وکالت تفویضی نسبت به اجرای صیغه طلاق و مطلقه نمودن خود اقدام نماید بنابراین و با توجه بمراتب اشعاری دادنامه فرجام خواسته موجها و منطبق بر موازین قانونی اصدار یافته و ایراد و اشکال موثر در تخدیش بر دادنامه مرقوم مترتب نبوده و اعتراضات زوجه فرجام خواه در حدی نیست که خدشه ای بر دادنامه فرجام خواسته وارد و موجبات نقض آن را فراهم سازد فلذا ضمن رد اعتراض فرجام خواه مستندا به ماده 370 قانون آیین دادرسی مدنی دادنامه فرجام خواسته ابرام می‌گردد.

شعبه --- دیوان عالی کشور - رئیس و مستشار و عضو معاون

حسن عباسیان - سیروس کیقبادی - جعفر پوربدخشان