هیات تخصصی اداری و امور عمومی
شماره پرونده: ه- ع/98/2816 شماره دادنامه: 9909970906011123 تاریخ: 11/8/99
شاکی: آقای عبداله پرستش
طرف شکایت: معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح
موضوع شکایت و خواسته: تقاضای ابطال بخشنامه شماره 973/11/1/2213 مورخ 14/1/97 و بخشنامه شماره 23/10/1/2213 مورخ 3/6/97 ستاد کل نیروهای مسلح
شاکی دادخواستی به طرفیت معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح به خواسته تقاضای ابطال بخشنامه شماره 973/11/1/2213 مورخ 14/1/97 و بخشنامه شماره 23/10/1/2213 مورخ 3/6/97 ستاد کل نیروهای مسلح به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
"بند 4 ضوابط اجرایی کسر خدمت سربازی به مقررات ایثارگران: به استناد ماده 45 قانون درصد جانبازی مورد تایید بنیاد شهید در بهره مندی از تسهیلات کسر خدمت مورد قبول می‌باشد.
بند 6 نامه شماره 973/11/1/2213 مورخ 14/1/1397 معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح: تجمیع یا تلفیق درصد جانبازی و یا مدت اسارت امکان پذیر بوده و در صورتی که به حد نصاب 28 یا 29 برسد می‌توانند از کسر خدمت منتج به معافیت استفاده گردد. در تلفیق فوق ماده 45 قانون خدمت وظیفه عمومی، درصد جانبازی بنیاد شهید، ملاک محاسبه می‌باشد."
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
"برابر تبصره ی ماده 122 قانون استخدامی سپاه، قانون اصلاح موادی از قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 22/8/90 تبصره ماده 45 قانون خدمت وظیفه عمومی الحاقی 25/12/96، بند (د) ماده 88 قانون برنامه پنجم ششم توسعه مصوب 25/12/96 و بند (ب) ماده 1 آیین‌نامه اجرایی قانون تسهیلات استخدامی جانبازان مصوب 14/1/89 هیات وزیران، تشخیص و تعیین درصد جانبازی به عهده کمیسیون های پزشکی نیروهای مسلح (سپاه) بوده که به موجب آن کارکنان مشمول قوانین فوق پس از تعیین درصد جانبازی حسب مورد از مزایای آن استفاده می کنند. بند (ب) ماده 1 آیین‌نامه مورخ14/1/89 هیات وزیران که در راستای ماده 2 قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی مصوب گردید درصد جانبازی را تعریف و مرجع تشخیص درصد جانبازی را کمیسیون پزشکی تخصصی بنیاد شهید و امور ایثارگران یا شوراهای پزشکی نیروهای مسلح قرار داده است.
برابر بند 3 ماده 45 قانون اصلاح موادی از قانون خدمت وظیفه عمومی درصد جانبازی و مدت جبهه برای معافیت فرزند از خدمت نظام وظیفه قابل جمع و تلفیق است.
مطابق بند (د) ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه که به عنوان بند 7 به انتهای ماده 45 قانون خدمت وظیفه عمومی الحاق شده است فرزندان جانبازان به ازای هر درصد جانبازی (بهره مند) از یک ماه کسر خدمت از نظام وظیفه خواهند شد. مطابق تبصره بند (د) ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه بهره مندی فرزندان جانبازان بر اساس درصد جانبازی صادره از کمیسیون عالی پزشکی نیروهای مسلح یا بنیاد اقدام می‌گردد و در خصوص آموزش خدمت نظام وظیفه بر اساس مقررات ستاد کل نیروهای مسلح عمل می‌گردد.
معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح طی بخشنامه های شماره 973/11/1/2213 مورخ 14/1/97 و شماره 23/10/1/2213 مورخ 3/6/97 و بر خلاف بند (د) ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه و قانون استخدامی سپاه و سایر موازین قانونی، طی بند (6) بخشنامه مورخ 14/1/97 و بند (4) ضوابط اجرایی کسر خدمت سربازی، ضمیمه بخشنامه مورخ 3/6/97، درصد جانبازی صادره از کمیسیون پزشکی نیروهای مسلح را قابل استفاده برای معافیت فرزند از خدمت وظیفه عمومی ندانسته و صرفاً درصد جانبازی بنیاد شهید را مبنای محاسبه اعلام کرده است در صورتی که قوانین و مقررات فوق الاشعار از جمله تبصره بند (د) ماده 88 قانون برنامه ششم، هم جانبازی نیروهای مسلح و هم بنیاد شهید را ملاک عمل قرار داده است.
بنابراین اولاً چون بخشنامه های مزبور بر خلاف بند (د) ماده 88 قانون برنامه پنجم توسعه، قانون استخدامی سپاه، بند 7 ماده 45 قانون اصلاح موادی از قانون خدمت وظیفه عمومی و سایر مقررات صادر گردیده و ثانیاً تشخیص و تعیین درصد جانبازی کارکنان نیروهای مسلح وفق مقررات بر عهده کمیسیون پزشکی نیروهای مسلح بوده که قانونگذار به صراحت طی تبصره بند (د) ماده 88 قانون فوق الاشعار مبنای محاسبه را درصد جانبازی صادره از کمیسیون پزشکی نیروهای مسلح یا بنیاد شهید مقرر کرده بنابراین اقدام مذکور از مصادیق تبعیض ناروا موضوع بند 9 اصل 3 قانون اساسی است. فلذا ابطال طی بخشنامه های شماره 973/11/1/2213 مورخ 14/1/97 و شماره 23/10/1/2213 مورخ 3/6/97 صادره از معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح وفق بند (د) ماده 88 قانون برنامه ششم و سایر قوانین را استدعا دارد."
در پاسخ به شکایت مذکور، طرف شکایت لایحه ای ارسال نکرده است ؛ مع الوصف ستاد کل نیروهای مسلح قبل از تشکیل جلسه رسیدگی کمیسیون تخصصی اداری و امور عمومی، گردشکاری که در خصوص مقررات مربوط به معافیت و کسر خدمت فرزندان ایثارگران (به شماره 78225 مورخ 13/4/96) تنظیم و خدمت مقام معظم رهبری تقدیم شده، ارائه کرده است.
نظریه تهیه کننده گزارش:
یک- مطابق بند (د) ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه (که به عنوان بند 7 به انتهای ماده 45 قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 29/7/63 الحاق شده است) در صورت اذن فرماندهی کل قوا، فرزندان جانبازان به ازای هر درصد جانبازی (برابر) یک ماه کسر خدمت از نظام وظیفه (بهره مند خواهند شد). مطابق تبصره این بند (بند 7 الحاقی به ماده 45 قانون خدمت وظیفه عمومی) بهره مندی فرزندان جانبازان بر اساس درصد جانبازی صادره از کمیسیون عالی پزشکی نیروهای مسلح یا بنیاد اقدام می‌گردد. مطابق قسمت (ب) ماده 1 آیین‌نامه بند (ج) ماده 2 قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی مصوب 74 درصد جانبازی مصوب 88 و ابلاغی 14/1/98 (آیین‌نامه درصد جانبازی) درصد جانبازی، میزان آسیب دیدگی یا ناتوانی جسمی و روانی جانباز است که توسط کمیسیون پزشکی تخصصی بنیاد شهید و امور ایثارگران یا شوراهای پزشکی نیروهای مسلح بر حسب درصد تعیین و در صورت لزوم اصلاح می‌شود.
دو- مطابق گردشکاری که ستاد کل نیروهای مسلح در خصوص مقررات مربوط به معافیت و کسر خدمت فرزندان ایثارگران (به شماره 78225 مورخ 13/4/96) تنظیم و خدمت مقام معظم رهبری تقدیم شده و وفق نامه شماره 98229/20/ف ک مورخ 10/5/96 رئیس دفتر فرماندهی کل قوا، معظم له مقرر فرموده اند "ستاد کل پیشنهاد (بند الف) اقدام شود." مطبق بند (الف) پیشنهاد ستاد کل نیروهای مسلح "با توجه به اختیارات مقام معظم فرماندهی کل قوا به مجلس شورای اسلامی اعلام گردد اجرای مقررات فوق به مصلحت نبوده و نسبت به اصلاح آن اقدام نماید." متعاقب آن پس از برگزاری جلسات متعدد بین ستاد کل و رئیس مجلس شورای اسلامی، با پیشنهاد فراکسیون ایثارگران مقرر گردید کسر خدمت به صورت نسبی (مدت معینی به ازاء هر ماه) محاسبه گردد و مجلس شورای اسلامی موضوع را به ستاد کل نیروهای مسلح ارجاع و مراتب در کمیسیون امنیت و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح بررسی شود. النهایه مطابق ابلاغیه شماره 23/10/1/2213 مورخ 3/6/97 ستاد کل نیروهای مسلح، با موافقت مقام معظم رهبری (طبق بند 4 ابلاغیه مذکور) مصوب گردید تا "با توافق بین ستاد کل نیروهای مسلح و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، مبنی بر صدور کسر خدمت فرزندان غیر غائب ایثارگران به ازاء هر درصد جانبازی، هر ماه اسارت و هر ماه رزمندگی مدت 12 روز اجرا گردد". مطابق بند 5 ابلاغیه مورد اشاره، ضوابط اجرایی کسر خدمت ایثارگران نیز به پیوست ابلاغیه به اطلاع نهادهای ذیربط رسیده است.
علیهذا با توجه به تاریخ تصویب و اجرایی شدن قانون برنامه ششم توسعه (سال 96) و دستور مقام معظم رهبری (وفق نامه رئیس دفتر فرماندهی کل قوا مورخ 10/5/96) و متعاقباً تصویب و موافقت مقام معظم رهبری با پیشنهاد مجلس و ستاد کل با این عبارت که "با توافق بین ستاد کل نیروهای مسلح و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، مبنی بر صدور کسر خدمت فرزندان غیر غائب ایثارگران به ازاء هر درصد جانبازی، هر ماه اسارت و هر ماه رزمندگی مدت 12 روز اجرا گردد" به شرح مندرج در ابلاغیه شماره 23/10/1/2213 مورخ 3/6/97 ستاد کل نیروهای مسلح، اولاً حکم مقرر در بند (د) ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه (الحاقی به ماده 45 قانون خدمت وظیفه عمومی) ناظر به کسر خدمت مشمولان با توافق ستاد کل و مجلس شورای اسلامی و تصویب مقام معظم رهبری از به ازاء هر درصد جانبازی "یک ماه" به ازاء هر درصد جانبازی "12" روز کاهش یافته است ؛ ثانیاً: تبصره بند (د) (بند 7 الحاقی به ماده 45 قانون خدمت نظام وظیفه) صرفاً ناظر به مرجع احراز درصد جانبازی (کمیسیون عالی پزشکی نیروهای مسلح یا بنیاد شهید)، به این دلیل که اساساً دستور رهبری ناظر بدان نبوده و هیچ تغییری نیز نداشته است همچنان قابلیت اجرا دارد ؛ بنابراین بند 4 ضوابط اجرایی کسر خدمت سربازی ایثارگران و بند 6 نامه شماره 973/11/1/2213 مورخ 14/1/97 معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح که تعیین درصد جانبازی را صرفاً به تایید بنیاد شهید منحصر و محدود کرده است، مخالف تبصره بند (د) ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه و ماده 45 قانون خدمت نظام وظیفه و قابل ابطال است.تهیه کننده گزارش: سید کاظم موسوی
رای هیات تخصصی
الف- بند 6 بخشنامه مورد شکایت به شماره 973/11/1/2213 مورخ 14/1/97 صادره از سوی معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح و همچنین بند 4 ضوابط اجرایی کسر خدمت سربازی ایثارگران از حیث اینکه درصد جانبازی جانبازان را منحصراً منوط به تایید بنیاد شهید نموده و اکتفاء و اعتناء به نظریه کمیسیون های پزشکی نیروهای مسلح نکرده مورد شکایت قرار گرفته است. با عنایت بر اینکه بنیاد شهید با لحاظ نظریات کمیسیونهای پزشکی مستقر در نیروهای مسلح اعلام نظر می‌نماید خلاف ماده 45 قانون اصلاح موادی از قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 1390 و الحاقی آن (موضوع بند (د) ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه مصوب 1395) تشخیص داده نمی شود.
ب- بخشنامه شماره 23/10/1/2213 - 3/6/1397 صادره از ستاد کل نیروهای مسلح (معاونت نیروی انسانی) ناظر بر توافق بین ستاد کل نیروهای مسلح و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، مبنی بر کسر خدمت سربازی فرزندان ایثارگران به ازای هر درصد جانبازی و هر ماه اسارت و هر ماه رزمندگی مدت 12 روز بوده و شاکی هیچگونه استدلالی برخلاف قانون بودن آن ننموده منصرف از موضوع شکایت (احراز جانبازی صرفاً با تایید بنیاد شهید) می‌باشد و مغایرت با مواد قانونی استنادی نامبرده و سایر قوانین موضوعه ندارد. لذا مستنداً به بند (ب) ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 رای به رد شکایت صادر می‌گردد. رای صادره ظرف بیست روز از تاریخ صدور از سوی رئیس دیوان عدالت اداری یا ده نفر از قضات دیوان قابل اعتراض است.
سید کاظم موسوی - رئیس هیات تخصصی اداری و امور عمومی دیوان عدالت اداری