تاریخ نظریه: 1397/02/10
شماره نظریه: 7/97/204
شماره پرونده: 96-186/1-2302
استعلام:
مطابق ماده 353 قانون مجازات اسلامی «هرگاه صاحب حق قصاص فوت کند، حق قصاص به فرزند او می‌رسد حتی اگر همسر مجنی علیه باشد.» حال سوال اینجاست که در پرونده ای که در این شعبه مطرح است شخصی به اتهام قتل پدر و کارگر افغانی پدرش تحت تعقیب قرار می‌گیرد اولیاء دم از ناحیه پدر، دو نفر صغیر و مادر مقتول می‌باشند جهت صغار قیم انتخاب می‌شود و مادر آنها به عنوان قیم انتخاب و تقاضای قصاص می کند. از جانب کارگر افغانی نیز پدر که از افغانستان به ایران مراجعت می‌نماید تقاضای قصاص می کند. در مرحله تحقیقات و رسیدگی مادر مقتول فوت و از جانب وی وراث که فرزندان آن مرحومه می‌باشند با حضور در پرونده تقاضای قصاص می نمایند. پرونده منتهی به صدور حکم قصاص بابت هر دو قتل می‌شود و دیوان عالی کشور نیز رأی صادره را عیناً تأیید می کند. حال در این فرض آیا فرزندان مرحومه (مادر مقتول) جای وی را به عنوان اولیاء دم می گیرند یا خیر؟ آیا حق قصاص برای آنان وجود دارد؟ در این خصوص استفتائاتی وجود دارد که به پیوست در نه صفحه اعلام و ضمیمه می‌شود.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در فرض سوال که مادر مقتول طبق ماده 351 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، جزء اولیاء دم بوده و درخواست قصاص نموده است، با فوت وی در جریان رسیدگی یا بعد از صدور رأی، با توجه به اطلاق ماده 353 قانون مذکور، این حق (قصاص و اجرای آن) به ورثه او می‌رسد، لذا فرزندان وی حق درخواست قصاص و اجرای رأی را دارند.