تاریخ نظریه: 1399/09/15
شماره نظریه: 7/99/1302
شماره پرونده: 99-186/2-1302 ک
استعلام:
در مواردی دستگاه‌های اجرایی (دولتی) یا نهادهای حمایتی از جمله بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) تقاضای صدور حکم به محکومیت متهم به پرداخت جزای نقدی یا خرید اقلام آموزشی و بهداشتی توسط دادگاه در حق آنها را دارند آیا صدور حکم به محکومیت متهم به پرداخت جزای نقدی خارج از صندوق دولت یا خرید اقلام آموزشی و بهداشتی امکان‌پذیر است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
طبق ماده 12 قانون مجازات اسلامی 1392: «حکم به مجازات یا اقدام تأمینی و تربیتی و اجرای آنها باید از طریق دادگاه صالح و به موجب قانون و با رعایت شرایط و کیفیات مقرر در آن باشد» بنابراین در هر مورد که دادگاه حکم به پرداخت جزای نقدی (خواه به عنوان مجازات اصلی یا به عنوان مجازات جایگزین حبس) صادر می‌نماید، همان‌طور که همه ساله در قانون بودجه پیش‌بینی می‌گردد، جزای نقدی به عنوان درآمدهای دولت به حساب درآمد عمومی به خزانه‌داری کل کشور باید واریز گردد، بنابراین صدور حکم به پرداخت جزای نقدی در حق نهادهای حمایتی از جمله سازمان بهزیستی و یا کمیته امداد امام و... هرچند که توأم با اهداف خیرخواهانه باشد، فاقد وجاهت قانونی است. همچنین در قوانین جزایی، مجازاتی تحت عنوان «الزام به خرید اقلام آموزشی- بهداشتی» وجود ندارد و با توجه به اصل قانونی بودن جرم و مجازات، و لحاظ اصل 36 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده 2 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 محملی برای صدور رأی بر محکومیت به شرح مذکور در استعلام وجود ندارد.