صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/08/01
برگزار شده توسط: استان کهگیلویه و بویراحمد/ شهر دوگنبدان
موضوع
تحقق ربا در معامله پرداخت اصل پول و سود متعلقه به واسطه تضمین وکالت در فروش یک باب منزل مسکونی
پرسش
شخص الف مبلغ صد تومان از شخص ب می‌گیرد و مقرر می‌شود که بعد از یک ماه صد و پنجاه تومان بابت اصل پول و سود آن به شخص ب پرداخت شود، وکالت در فروش یک باب منزل مسکونی نیز جهت تضمین پرداخت اصل و سود پول به شخص ب داده می‌شود. شخص الف در موعد مقرر نمی تواند پول را پرداخت کند و ب منزل را به نام خود انتقال می دهد، حال بفرمائید: 1- آیا ربا محقق شده یا خیر 2- اگر ربا محقق شده مرجع تحقیق در زمان صدور قرار تأمین کیفری باید پول را در نظر بگیرد یا ارزش خانه را ؟
نظر هیئت عالی
نظریه شماره 1607/92/7 مورخ 92/8/20 اداره کل حقوقی به شرح زیر که نظریه اقلیت قضات محترم شهرستان دوگنبدان همسو با این نظر است مورد تایید است: اگر به توافق مذکور در استعلام عمل می‌شد موضوع مشمول ماده 595 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 می بود ولی ظاهراً اینگونه عمل نشده است و از جنس دیگری پرداخت صورت گرفته است، مگر آنکه انتقال اسناد مالکیت خانه یا اتومبیل در قبال ربای قرضی (مبلغ اضافه) باشد که در این صورت نیز مشمول ماده یاد شده است و در هر حال از شمول ماده 2 قانون تشدید مجازات اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری خارج است. با این حال تشخیص مصداق با مرجع رسیدگی کننده است.
نظر اکثریت
در تفسیر قوانین باید هنجارها را هم در نظر بگیریم هنوز هم در جامعه ما دادن پول سودی قبیح است و در این مورد باید به قصد طرفین در ابتدای معامله توجه کرد. در این جا نوع پرداخت عوض شده و این تغییر نمی تواند اصل موضوع را عوض کند پس ربا است و تأمین نیز باید برابر با ارزش منزل باشد.
نظر اقلیت
این ربا نیست چون در خود ماده 595 گفته زائد بر مبلغ دریافت کند این جا مبلغی دریافت نکرده و آنچه داده شده یک باب منزل مسکونی است و منزل مسکونی از جنس مبلغ دریافتی نیست، لذا این رکن از ماده 595 و تعریف ربا که همجنس بودن را شرط دانسته مخدوش است پس ربا نیست.