میزان مسئولیت مدیران مدرسه در صورت ابتلای دانش آموزان به کرونا

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/06/26
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گرگان

موضوع

میزان مسئولیت مدیران مدرسه در صورت ابتلای دانش آموزان به کرونا

پرسش

با توجه به بازگشایی مدارس در صورتی که دانش آموزی به جهت بیماری کرونا صدمه ببیند یا فوت نماید و ورثه مدعی گردند که مدرسه پروتکل بهداشتی را رعایت ننموده است آیا مسئولیتی متوجه مدیر مدرسه و معلم مدرسه می‌باشد؟ (فرض سوال ناظر به مقطع ابتدایی است.)

نظر هیئت عالی

اولاً: مستفاد از مواد 452، 492 و 493 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و ماده 11 قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339 معیار در ایجاد مسئولیت مدنی قابلیت انتساب نتیجه به رفتار مرتکب است و احراز مسئولیت بر مبنای این قوانین مستلزم رسیدگی قضایی است.
ثانیاً: در خصوص جنبه تعزیری ایراد صدمه یا فوت غیر عمدی مسئولیت کیفری مرتکب حسب مورد با رعایت موازین قانونی مربوطه و از جمله مواد 145 و 291 و 295 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و ماده 616 قانون تعزیرات مصوب 1375 خواهد بود.

نظر اکثریت

در فرض سوال چند عامل در وقوع جنایت می‌تواند نقش داشته باشد:
1- دولت 2- سازمان آموزش و پروش 3- والدین طفل 4- مدیر مدرسه 5- معلم مدرسه.
مطابق ماده 145 قانون مجازات اسلامی برای تحقق جرائم غیر عمدی منوط به احراز تقصیر مرتکب است. تقصیر اعم از بی احتیاطی و بی مبالاتی است. بی مبالاتی یعنی شخصی به آثار ناشی از عمل ارتکابی خود توجهی ندارد از این رو حقوقدانان بی مبالاتی را بی احتیاطی می دانند که در غالب ترک فعل محقق شده است. برای شناخت مقصر باید ابتدا روشن کنیم حادثه به اشتراک در اسباب و عرضی بوده و یا اجتماع اسباب و طولی بوده است.
در فرض سوال به نظر اسباب طولی در جنایت نقش دارند. یعنی اسباب اعم از دولت، آموزش و پرورش و والدین، مدیر مدرسه و معلم در طول هم قرار دارند. قانونگذار در ماده 535 قانون مجازات اسلامی بیان می دارد «هرگاه دو یا چند نفر با انجام عمل غیرمجاز در وقوع جنایتی به نحو سبب و به صورت طولی دخالت داشته باشند کسی که تاثیر کار او در وقوع جنایت قبل از تاثیر سبب و یا اسباب دیگر باشد ضامن است»، که این نظر همان نظر مشهور فقهای امامت است که مسئول دانستن سبب مقدم در تاثیر را پذیرفته است. بنابراین دولت که بدون تهیه امکانات و مقدمات کار و تحصیل اقدام به بازگشایی مدرسه نموده است به عنوان عامل مقدم در تاثیر مقصر و باید جبران خسارت کند و مسئولیتی متوجه مدیر و معلم نیست. ولیکن اگر امکانات به صورت کامل تهیه شده باشد می توان با ارجاع امر به کارشناسی نسبت به تعیین مسئولین حادثه اقدام نمود. لازم به ذکر است ما به جهت اینکه در مقام اثبات با مشکل مواجه هستیم نمی توانیم صورت مسئله را پاک نموده و نظر به عدم مسئولیت هیچ شخصی بدهیم.

نظر اقلیت

در مسئولیت مدنی سه رکن وجود دارد فعل زیانبار- ضرر وارد شده - احراز رابطه سببیت - در موضوع سوال دو رکن کلاً مفقود است. ما با یک ویروس مواجه هستیم که علم در خصوص آن ابهام دارد. در ویروس کرونا دوران نهفتگی وجود دارد. راههای انتقال این ویروس هم مشخص نمی‌باشد. اگر محصلی کرونا بگیرد دلیل قطعی وجود ندارد که از مدرسه کرونا گرفته است چه بسا از راه هوا در خارج از محیط مدرسه کرونا گرفته باشد. در نتیجه وجود دو رکن یعنی ورود فعل زیانبار و رابطه سببیت منتفی است. در نتیجه مسئولیت نمی تواند متوجه مدیر مدرسه یا افراد دیگر باشد.