تاریخ نظریه: 1395/06/07
شماره نظریه: 7/95/1334
شماره پرونده: 59-241-704
استعلام:
ماده 4 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس وکلاهبرداری مصوب 1367 اشعار میدارد: کسانی که با تشکیل یا رهبری شبکهی چند نفری به امر ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری مبادرت ورزند به.. محکوم میشوند حال پرسشهای ذیل مطرح میگردد:
پرسش اول: آیا ماده قانونی فوق تنها ناظر به تعیین مجازات برای رهبر و تشکیل دهندهی گروه مجرمانه بوده و شامل اعضای گروه مجرمانه نمیشوند؟ در صورت مثبت بودن پاسخ آیا اعضای گروه مجرمانه سازمان یافته با مجازات مشدده ای مواجه نخواهند بود؟
پرسش دوم: آیا میتوان گفت مقتضای عبارت مبادرت ورزند مذکور ماده قانونی فوق و همچنین نوع مجازاتهای تعیین شده در ماده قانونی مذکور از قبیل رد مال و انفصال از خدمت مبین لزوم مشارکت در عملیات اجرایی هر یک از جرایم ارتشا، اختلاس یا کلاهبرداری به منظور شمول حکم ماده مذکور بر رفتار مرتکب میباشد؟
پرسش سوم: آیا سردستگی گروه مجرمانهی سازمان یافته مذکور در ماده 130 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 یک عنوان مجرمانه ی مستقل میباشد که در صورت تفهیم اتهام به متهم باید نسبت به آن قرار نهایی صادر شود یا تنها یک کیفیت مشدده میباشد.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- ماده 4 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری صرفا ناظر به مجازات کسانی میباشد که با تشکیل شبکه چند نفری یا رهبری شبکه چند نفری به امر ارتشاء یا اختلاس یا کلاهبرداری مبادرت مینمایند؛ به عبارت دیگر، قانونگذار برای چنین افرادی مجازات شدیدتری درنظر گرفته که شامل افراد عادی عضو شبکه نمیگردد.
2- تشکیلدهندگان شبکه یا رهبریکنندگان آنها به شرح ماده 4 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، اعم از اینکه در عملیات اجرایی جرایم مذکور در ماده اشارهشده، مداخله داشته باشند یا نه، مشمول مجازات مقرر در ماده 4 میباشند.
3- سردستگی یک گروه مجرمانه طبق ماده 130 قانون مجازات اسلامی 1392، عنوان خاص با مجازات مشدده است و باید به متهم تفهیم گردد تا فرصت دفاع در قبال این اتهام را داشته باشد و در صورت محرز بودن این اتهام، تصریح به آن در قرار نهایی هم ضرورت دارد.