صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1391/05/11
برگزار شده توسط: استان لرستان/ شهر پلدختر
موضوع
نحوه اقدام وراث نسبت به ماترک و تأثیر آن بر رسیدگی دادگاه در دعوی مطالبه طلب مورث به طرفیت ورثه
پرسش
اگر شخص، بدهکار باشد و قبل از ادای دین فوت کند و طلبکار به طرفیت وراث طرح دعوی کند و حکم به پرداخت دین از اموال متوفی صادر شود:
1- اگر ورثه ترکه را قبول نکنند آیا می‌توان اموال آنان را توقیف کرد؟
2- اگر ورثه ترکه را قبول کنند آیا می‌توان دستور توقیف اموال ورثه را صادر کرد؟
3- اگر مالی جهت توقیف در دسترس نبود آیا می‌توان ورثه را در اجرای ماده 2 نحوه اجرای محکومیت‌های مالی بازداشت کرد؟
نظر هیئت عالی
با توجه به مواد 248، 249 و 250 قانون امور حسبی، رسیدگی دادگاه در دعوی مطالبه طلب مورث به طرفیت ورثه به نحوه اقدام وراث نسبت به ماترک برمی‌گردد؛ به این نحو که:
1- اگر ورثه رد ترکه داده باشند، مسئولیتی در قبال پرداخت دیون متوفی نداشته و دعوی نسبت به آنان یا برخی که درخواست رد ترکه داده‌اند مردود اعلام خواهد شد.
2- چنان‌چه رد ترکه نداده و موضوع را مسکوت گذاشته باشند در حکم قبول ترکه است و ورثه هر کدام به نسبت سهم‌الارث، مسئول پرداخت دیون متوفی خواهند بود؛ مگر این‌که در همین دادرسی با ارائه دلیل ثابت کنند ترکه‌ای به آنان نرسیده و یا این‌که ترکه، تکافوی بدهی موضوع طلب را ندارد که در صورت اول؛ دعوی به طور کلی از حیث ماهوی علیه آنان مردود و در صورت دوم؛ به نسبت ماترک موجود و سهم‌الارث، محکوم به پرداخت دیون خواهد شد.
3- چنان‌چه ورثه نسبت به تمام یا بخشی از موضوعِ طلب متوفی، محکومیت حاصل کنند و پس از ابلاغ اجراییه و گذشتن مدت، آن را نپرداخته و اموالی از آنان به دست نیاید به لحاظ این‌که آنها محکومٌ‌علیه پرونده محسوب می‌شوند اعمال ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی نسبت به آنان بلامانع است.
النهایه در ارتباط با توقیف امول نیز با توجه به توضیحات مذکور در رد یا قبول درخواست، حسب مورد اتخاذ تصمیم خواهد شد. ضمناً نظرات شماره 9134/7 - 5/10/80 و 6825/7 - 29/9/78 اداره کل حقوقی قوه قضاییه موید این استنباط است. لذا نظر اکثریت نشست قضایی پلدختر تا حدی که با این نظر منطبق است تأیید می‌شود.
نظر اتفاقی
1- طبق ماده 248 قانون امور حسبی، چون مسئولیتی ندارند نمی‌توان آنها را ملزم به پرداخت دین کرد.
2- بله به نسبت سهم‌الارث می‌توان در اجرای مواد 226 و 248 قانون امور حسبی از اموال آنان توقیف کرد.
3- بله به نسبتی که ترکه را قبول کرده‌اند می‌توان در اجرای ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی آنان را جلب و بازداشت کرد.