صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/04/15
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر کوار
موضوع
صدور حکم به مجازات حبس تعزیری با رعایت مجازات جایگزین حبس در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان
پرسش
در بندهای «ت» و «ث» ماده و بندهای 4 و 6 ماده 10 همگی از قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399 حبس تعزیری درجه 8 پیش‌بینی شده است. با وجود حکم ماده 65 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در خصوص ممنوعیت صدور حکم به مجازات حبس درجه 8، آیا محاکم در راستای اجرای قانون حمایت از اطفال و نوجوانان بدواً یا در راستای تخفیف مجازات، مجوز صدور حکم به حبس تعزیری درجه 8 را دارند؟
نظر هیات عالی
مقررات بندهای 4 و د ماده 10 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان در تعیین یک یا چند مجازات درجه 8 تعزیری برای مرتکبان این جرایم با لحاظ ماده 65 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قابلیت اعمال را دارد؛ بنابراین دادگاه در تعیین مجازات نسبت به جرایم موضوع بندهای فوق‌الذکر می‌تواند به مجازات جایگزین حبس نیز حکم صادر نماید و صدور حکم به مجازات حبس تعزیری (بدون رعایت مجازات جایگزین حبس) صحیح نمی‌باشد. درنتیجه نظریه اکثریت قضات محترم دادگستری شهرستان کوار مورد تائید است.
نظر اکثریت
مقنن با تصویب قانون مجازات اسلامی 1392 در زمینه‌های متعدد قانونی، درصدد ایجاد رویه و نظام واحدی برآمد؛ ازجمله در خصوص مجازات‌های جایگزین حبس با ایجاد مقررات منسجم، نظم واحدی به وجود آورد تا در خصوص تمامی جرایمی که مورد تقنین قرار گرفته و برای آن‌ها مجازات تعیین شده است امکان صدور حکم به مجازات جایگزین حبس وجود داشته باشد. حکم مذکور در ماده 65 قانون مزبور نیز از احکام خاص قانون مذکور بوده و با توجه به اینکه جزای عمومی به عنوان منبع و مادر سایر قوانین خاص مورد توجه حقوقدانان است؛ لذا همچنان به قوت خود باقی بوده و قانون خاص حمایت از اطفال و نوجوانان تاب تقنین حکم مخالف مقرره مذکور را ندارد. همچنین سیاست کیفری حاکم بر روح قوانین و تلاش برای سیاست حبس زدایی به ویژه با تصویب قانون کاهش حبس تعزیری نیز نشان دهنده اراده قانون‌گذار برای جلوگیری از اجرای مجازات‌های حبس کمتر از سه ماه دارد. لذا در جرایم موضوع سوال قاضی کیفری مکلف به صدور حکم به مجازات حبس درجه 8 و سپس تبدیل آن به مجازات جایگزین حبس مناسب خواهد بود.
نظر اقلیت
هرچند قانون مجازات اسلامی به ویژه در بخش مقررات مربوط به جزای عمومی یک قانون عام و مادر است، لکن طبق اصول و احکام فقهی و عرف قضایی، خاص لاحق، عام سابق را تخصیص زده و با وجود تقنین حکم خاص جدید، امکان اجرای حکم سابق وجود ندارد. از طرفی روح حاکم بر جرایم علیه اطفال نیز این موضوع را تائید نموده تا حمایت قانون‌گذار از بزه‌دیدگان خاص موضوع قانون جدید به نحو ملموس با سایر اشخاص متفاوت باشد؛ لذا در جرایم موضوع قانون حمایت از اطفال و نوجوانان به صورت خاص امکان صدور حکم به مجازات تعزیری درجه 8 وجود دارد.