صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/03/20
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
نحوه تعزیر معاون در قتل عمدی و عدم قصاص مباشر
پرسش
چنانچه مباشر با اعتقاد به مهدورالدم بودن (انجام عمل لواط از سوی مقتول با وی) به پرداخت دیه و ده سال حبس محکوم کنیم آیا این اعتقاد مباشر، تاثیری در کاهش مجازات معاون دارد؟(25 سال به 5 سال)
به عبارتی با توجه به مباحث اساتید حقوق در این خصوص اعتقاد به مهدورالدم بودن را در زمره علل شخصی (رافع مسئولیت کیفری) تلقی کنیم یا علل موضوعی (علل موجهه) ؟ چرا که اگر اعتقاد به مهدورالدم بودن را در زمره علل شخصی تلقی کنیم می‌توانیم تبصره 2 ماده 127 قانون مجازات اسلامی را مختص جایی بدانیم که قاتل به علتی از جمله علل موجهه یا اعلام رضایت شاکی نسبت به قاتل (مباشر) قصاص نمی‌شود؟
نظر هیئت عالی
با توجه به اطلاق تبصره 2 ماده 127 قانون مجازات اسلامی که عدم اجرای قصاص مادی را (به هر علت) موجب شمول بند ت ماده مرقوم در مورد معاون جرم دانسته است نظریه اکثریت مورد تایید است.
نظر اکثریت
با توجه به اطلاق تبصره 2 ماده 127 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 که بیان داشته: «در صورتی که به هر علت قصاص نفس یا عضو اجرا نشود، مجازات معاون بر اساس میزان تعزیر فاعل اصلی جرم مطابق بند (ت) این ماده اعمال می‌شود.» چنانچه در خصوص موضوع مباشر به هر دلیلی از جمله: اعتقاد به مهدورالدم بودن، صغر، جنون، قتل در فراش، قتل توسط وی و غیره قصاص نشود میزان تعزیر معاون براساس میزان تعزیر مباشر و مطابق با ماده 127 قانون مرقوم تعیین خواهد شد.
نظر ابرازی
باید بین مواردی که مباشر در قتل به علت اعلام رضایت اولیای دم یا مصالحه یا علل موضوعی (موجهه) مثل دفاع مشروع قصاص نمی‌شود با مواردی که مباشر، به علت علل شخصی (رافع مسئولیت) قصاص نمی‌شود تفکیک قائل شد در خصوص حالت اول، عدم قصاص مباشر بلاشک در حق معاون موثر است و معاون بر اساس میزان مجازات مباشر، تعزیر می‌شود اما در مواردی که به علل شخصی مباشر قصاص نمی‌شود مانند مواردی که مباشر با اعتقاد به مهدورالدم بودن مرتکب قتل گردیده است یا مباشر نوجوان باشد و حرمت عمل یا ماهیت جرم را درک نکند یا رشد و کمال عقلی وی احراز نگردد یا مباشر مجنون باشد یا مباشر مرتکب اشتباه شود معافیت مباشر، تاثیری در عمل معاون نخواهد داشت چرا که مباشر جرم به دلیل وجود یک صفت شخصی از تعقیب و محاکمه معاف گردیده است که مدلول ماده 129 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 نیز موید این موضوع است. نتیجه اینکه در مواردی که مباشر به علل شخصی (رافع مسئولیت) از قصاص رهایی می‌یابد معاون بر اساس بند الف ماده 127 قانون ذکر شده تعزیر می‌گردد. (حبس تعزیری درجه دو یا سه)