تاریخ نظریه: 1131/10/12
شماره نظریه: 7/97/280
شماره پرونده: 96-2/1-2489
استعلام:
نظر به اینکه حسب شق 14 ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت در صورتی که در دعاوی مالی قیمت خواسته مشخص نباشد دادگاه مبلغ یکصد هزارریال به صورت علی الحساب از خواهان اخذ و بقیه هزینه دادرسی را بعد از تعیین خواسته و صدور حکم اخذ خواهد نمود و دادگاه مکلف است قیمت خواسته را قبل از صدورحکم مشخص نماید سوال: چنانچه قاضی یقین داشته باشد که بر بطلان دعوی خواهان رأی خواهد داد آیا باز هم مکلف و مخیر است که بهای خواسته را تعیین و یک هزینه دادرسی چند میلیونی بر خواهان تحمیل نماید یا اینکه این امر لغو و عبث می‌باشد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1) شق 14 ماده 3 قانون نحوه وصول برخی از درآمدهای دولت مقرر داشته: «بقیه هزینه دادرسی بعد از تعیین خواسته و صدور حکم دریافت خواهد شد» با عنایت به اطلاق صدور حکم، اعم از اینکه حکم به محکومیت صادر شود و یا حکم به بی حقی، هزینه دادرسی باید وصول شود و دلیلی بر عدم وصول آن در هر حالت وجود ندارد.
2) چنانچه دادگاه بدوی سهواً بدون تعیین ارزش خواسته حکم به بی حقی صادر کند، مستنبط از بند 14 ماده 3 یاد شده تعیین بهای خواسته قبل از صدور حکم از وظایف دادگاه بدوی است و با توجه به اینکه با لحاظ بند الف ماده 331 قانون آیین دادرسی مدنی 1379، میزان ارزش خواسته در قابلیت یا عدم قابلیت تجدیدنظر خواهی نسبت به رأی صادره از سوی دادگاه بدوی موثر است، بنابراین در فرض سوال که پرونده به دادگاه تجدیدنظر ارسال شده است جز اعاده پرونده به دادگاه بدوی جهت تعیین بهای خواسته راه حل دیگری به نظر نمی رسد.