آثار فروش ملکی که در رهن بانک بوده است (بدون ذکر در قرارداد)

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1384/06/05
برگزار شده توسط: استان ایلام/

موضوع

آثار فروش ملکی که در رهن بانک بوده است (بدون ذکر در قرارداد)

پرسش

چنان‌چه بایع منزل در رهن بانک را به خریدار بفروشد و در قرارداد ذکری از آن نشود آیا خریدار می‌تواند به استناد خیار تدلیس فسخ معامله را تقاضا کند؟

نظر هیئت عالی

چنان‌چه بایع ملکی را که در رهن بانک قرار دارد بدون این‌که ذکری از آن بشود، معامله کند، موضوع از مصادیق خیار تدلیس نیست، زیرا تدلیس عبارت از عملیاتی است که موجب فریب طرف معامله شود. اگر بایع به وجه ملزمی متعهد به فک رهن و پرداخت دین شود خللی بر صحت معامله وارد نخواهد شد.
در فرض سوال چنان‌چه فروشنده حاضر به پرداخت دین قبلی و فک رهن نشود، مشتری می‌تواند به ‌لحاظ مستحق‌للغیر بودن مبیع، فسخ معامله و استرداد ثمن را تقاضا کند.

نظر اتفاقی

مستفاد از نظر دکتر کاتوزیان انتقال عین مرهونه ضرری به معامله نمی‌زند به ‌علاوه ماده 438 قانون مدنی عملیاتی را موجب خیار تدلیس می‌داند که موجب فریب طرف باشد و در مانحن‌فیه عدم اعلام عیب (در صورتی‌که در رهن بانک بودن را عیب بدانیم) خیار تدلیس را ثابت نمی‌کند. از طرفی تدلیس عبارت است از منقلب کردن حقیقت به ‌طوری که ضرر ناروایی متوجه طرف معامله شود و درباره معامله مذکور صرف عدم اطلاع خریدار از در رهن بودن منزل موجب حق اعمال خیار تدلیس نیست چون در رهن بودن ملک، عملیات متقلبانه نیست و خریدار می‌توانست با ملاحظه یا تحقیق از سند به مرهونه بودن مورد معامله پی ببرد.