صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/12/21
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رشت
موضوع
محل اجرای قرار کارشناسی
پرسش
چنانچه محل اجرای قرار کارشناسی در حوزه قضایی استان دیگری باشد.
1- آیا اعطای نیابت قضایی برای اجرای قرار به طور مطلق و در همه موارد ضروری است ؟
2- چنانچه پاسخ سوال اول منفی باشد در چه شرایط و مواردی میتوان بدون اعطای نیابت قضایی قرار کارشناسی را در حوزه قضایی استان دیگر اجرا نمود؟
نظر هیئت عالی
با توجه به اطلاق ماده 290 آ.د.م. دادگاه برای رسیدگی یا هر اقدام دیگری که شرط مباشرت آن دادگاه وجود ندارد و در حوزه ی قضایی دیگری انجام میشود، باید مبادرت به اعطای نیابت قضایی نماید از جمله اجرای قرار کارشناسی اعم از این که انتخاب کارشناس به تراضی طرفین بوده یا دادگاه مبادرت به انتخاب کارشناس نموده است.
نظر اکثریت
نظر به اینکه امر قضاوت قائم به شخص قاضی است و قاضی نمیتواند قضاوت را به شخص دیگری واگذار کند و انجام وظیفه هر قاضی و اقدامات قضایی نیز محدود به حوزه قضایی مربوط است و مطابق ماده 290 قانون آیین دادرسی مدنی رسیدگی به دلایل یا هر اقدام دیگری خارج از حوزه قضایی باید از طریق اعطای نیابت قضایی انجام شود ماده 269 قانون مرقوم صرفاً ناظر به انتخاب کارشناسی است به عبارتی دادگاه رسیدگی کننده به دعوا در مواردی که طرفین کارشناس را با تراضی تعیین نکرده باشند می‌توانند انتخاب کارشناس را به طریق قرعه به دادگاهی که تحقیقات در مقر آن دادگاه اجرا میشود واگذار نماید یا اینکه راسا ًکارشناس را انتخاب و جهت اجرای قرار کارشناسی به دادگاه صلاحیتدار محل نیابت اعطا نماید.
نظر اقلیت
اولاً:هرگونه اقدامی جهت رسیدگی به دلایل که نیاز به دخالت یا مباشرت مقام قضایی در حوزه قضایی دیگری باشد باید از طریق اعطای نیابت قضایی انجام شود به همین دلیل مقنن در ماده 290 قانون مذکور به صراحت بیان کرده در هر موردی که رسیدگی به دلایلی از قبیل « تحقیقات از مطلعین و گواهان یا معاینه محلی» یاهر اقدام دیگری که میبایست خارج از مقر دادگاه رسیدگی کننده به دعوا انجام گیرد و مباشرت دادگاه شرط نباشد به دادگاه صلاحیتدار محل نیابت میدهد. و عبارت « هر اقدام دیگر » در ماده مذکور با توجه به اینکه بر اساس ماده 250 قانون مرقوم اجرای قرار معاینه و تحقیق محلی توسط مقام قضایی انجام میشود معطوف به آن دسته از تحقیقات و اقداماتی است که باید توسط مقام قضایی انجام شود، اظهار نظر کارشناسی امری فنی و تخصصی است که در اظهار نظر مذکور مقام قضایی دخالت و مباشرتی ندارد بلکه صرفاً کارشناس را انتخاب و کارشناس منتخب بر اساس دستور دادگاه نظریه فنی و تخصصی خود را اعلام میکند و اگر در اجرای قرار کارشناسی غیر از اظهار نظر فنی اقدام دیگری که ضرورت دخالت مقام قضایی را ایجاب نماید وجود نداشته باشد اعطای نیابت قضایی ضرورت ندارد و تفویض نیابت موجبات اطاله دادرسی را نیز فراهم می کند.
ثانیاً:در مواردی که جهت اجرای قرار کارشناسی غیر از اظهار نظر فنی و تخصصی اقدامات دیگری لازم باشد مثلا ً پیاده کردن نقشه ثبتی توسط نماینده یا نقشه برداری ثبت محل، و یا اجرای قرار کارشناسی با توجه به موضوع کارشناسی نظارت و یا مداخله مقام قضایی را لازم داشته باشد در این موارد باید جهت اجرای قرار کارشناسی به لحاظ ضرورت مداخله مقام قضایی نیابت قضایی اعطا کرد.