تاریخ نظریه: 1396/05/25
شماره نظریه: 7/96/1179
شماره پرونده: 823-54-96
استعلام:
فردی متهم است به «در معرض فروش قرار دادن مواد مخدر از نوع تریاک به میزان 30 گرم ونگهداری تریاک و سوخته جمعا به میزان 120 گرم» به استناد بند 1 ماده 4 و بند 2 ماده 5 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر با در نظر گرفتن ماده 134 قانون مجازات اسلامی آیا در هر مورد به حداکثر مجازات قانونی محکوم به مجازات اشد قابل اجرا است، یا با در نظر گرفتن عبارت «با رعایت تناسب» در مورد مجازات‌های مربوط به مواد مخدر باید تناسب رعایت شود و در نتیجه به لحاظ این که یکی از مجازات‌ها درجه هفت می‌گردد جمع مجازات‌ها اعمال شود.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً رعایت تناسب در تعیین مجازات جرائم موضوع قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر به این معناست که دادگاه با توجه به میزان مواد مکشوفه و تطبیق اتهام با هر یک از بند‌های موضوع مواد 4 و 5 قانون مذکور، مجازاتی بین حداقل و حداکثر با توجه به سن، شخصیت متهم و سایر اوضاع و احوال قضیه، تعیین می‌نماید. اجرای مقررات مربوط به تعدد جرایم تعزیری موضوع ماده 134 قانون مجازات اسلامی 1392، در صورت تعدد جرایم ارتکابی موضوع قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، به نوعی در راستای رعایت تناسب مجازات جرم است که با توجه به رأی وحدت رویه شماره 738 مورخ 1393/10/30 دیوانعالی کشور در جرایم موضوع قانون صدر‌الذکر نیز باید اعمال گردد. چنانچه، تعدد جرایم مشمول صدر ماده 134 قانون مجازات اسلامی 1392 باشد که در فرض سوال چنین است، چون دادگاه مکلف به تعیین حداکثر مجازات برای هر یک از جرایم است، تناسب مجازات موقعیتی ندارد؛ ولی چنانچه بیش از سه جرم باشد، دادگاه با رعایت تناسب، مجازات هر یک از جرایم را بیش از حداکثر، مشروط به این که از حداکثر به اضافه نصف تجاوز نکند، تعیین می‌نماید. در واقع تعیین بین حداکثر مجازات قانونی تا حداکثر به اضافه نصف، محل رعایت تناسب است.