تاریخ نظریه: 1395/06/31
شماره نظریه: 7/95/1258
شماره پرونده: 973-75-95
استعلام:
ا توجه به اینکه اسناد رهنی تنظیمی در خصوص قراردادهای بانکی پیش از پرداخت تسهیلات به مدیون سند تنظیم می‌گردد آیا تنظیم چنین اسنادی با این استدلال که در زمان تنظیم سند رهنی سقف اعتباری برای گیرنده تسهیلات ایجاد و از این حیث سبب دین در زمان تنظیم سند حتی با فرض پرداخت تسهیلات ماهها بعد از تاریخ سند رهنی موجود است وجاهتی دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
هر چند از تعریف عقد رهن موضوع ماده 771 قانون مدنی چنین بر می آید که دین باید پیش از رهن موجود باشد و برای دین آینده نمی توان مالی را به رهن گذاشت، ولی با توجه به ماده 697 همان قانون در باب ضمان که بر اساس آن، ضمان از دینی که سبب آن ایجاد شده جایز است، می‌شود استنباط نمود که پس از ایجاد سبب دین نوعی رابطه حقوقی ایجاد می‌شود که می توان آن را تضمین کرد. حقوق دانان و فقها نیز در باطل بودن رهن برای دینی که سبب آن ایجاد نشده اتفاق نظر دارند، ولی در مورد دیونی که سبب آن بوجود آمده گرچه اختلاف نظر دارند ولی بعضی به صحیح بودن رهن برای دینی که سبب آن ایجاد شده اعتقاد دارند. با توجه به مراتب مذکور و اینکه در عرف بانکی که به صرف ایجاد سبب دین رهن را پذیرفته و بر مبنای آن نیز وام می دهند، به نظر می‌رسد رهن مذکور صحیح می‌باشد.