صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/10/12
برگزار شده توسط: استان تهران/ شهر تهران
موضوع
بررسی امکان صدور اجراییه نسبت به برخی محکومین تضامنی
پرسش
در پرونده‌ای چند نفر تضامناً محکوم به پرداختی وجهی شده و حکم صادره قابل تجدیدنظر بوده و تجدیدنظرخواهی برخی از محکوم‌علیهم به علت عدم پرداخت هزینه دادرسی مردود اعلام شده و احدی از محکوم‌علیهم، هزینه دادرسی مرحله تجدیدنظرخواهی را پرداخت کرده؛ آیا قبل از ارسال پرونده به دادگاه تجدیدنظر، رای صادره در مورد افرادی که با رد تجدیدنظرخواهی آنان، قطعی شده، قابلیت اجرا دارد یا نه؟
نظر هیات عالی
صدور حکم به محکومیت تضامنی اشخاص دلالت بر غیر قابل تجزیه بودن رای ندارد، لذا چنانچه به هردلیل حکم بدوی نسبت به برخی از محکوم‌علیه قطعی شود، نسبت به اشخاصی که حکم نسبت به آنان قطعی شده امکان صدور اجراییه و تعقیب عملیات اجرایی که وصول محکوم‌به وجود دارد، چنانچه متعاقباً به هر دلیل حکم نسبت به آنان نقض شود، ماده 39 قانون اجرای احکام مدنی اعمال خواهد شد، نظریه اقلیت تایید می‌شود.
نظر اکثریت
با عنایت به اینکه محکومیت خواندگان به‌صورت تضامنی می‌باشد و چنانچه حکم نسبت به برخی قطعی شده باشد و نسبت به دیگران قطعیت نیافته باشد و در مرحله تجدیدنظرخواهی باشد، امکان صدور اجراییه وجود ندارد، چراکه مسئولیت مدیون تبعی، وابسته به مدیون اصلی است و چنانچه محکومیت مدیون اصلی به موجب رای دادگاه تجدیدنظر نقص گردد، محکومیت مدیون تبعی نیز بلااثر خواهد شد و ماده 359 قانون آیین دادرسی مدنی نیز حکایت از این مطلب دارد چون مسئولیت بدهکاران تضامنی است پس رای قابل تجزیه و تفکیک نمی‌باشد که در این صورت تجدیدنظرخواهی نسبت به اشخاص دیگر که مشمول رای بدوی بوده و تجدیدنظرخواهی نکرده‌اند نیز تسری خواهد داشت.
نظر اقلیت
مسئولیت را می‌توان به دو دسته «نسبی» و «تضامنی» تقسیم نمود و مسئولیت نسبی به عوامل مختلفی همچون میزان تعهد، میزان تقصیر و... بستگی دارد و در صورت اثبات، شخص فقط تا همان مقدار تعیین شده مسئول می‌باشد. در مسئولیت تضامنی میزان مسئولیت کامل و صد در صدی است و هرکدام از بدهکاران در مقابل طلبکاران مسئولیت مستقل و تمام و کمال در پرداخت وجه و جبران خسارت دارند و رای قابلیت تجزیه و تفکیک نسبت به محکومین دارد و چنانچه رای نسبت به برخی قطعی شده باشد می‌توان نسبت به آنها اجراییه صادر کرد و چنانچه رای در خصوص مدیون اصلی نقض شود به استناد ماده 39 قانون اجرای احکام مدنی می‌توان وضعیت را به حالت اول اعاده نمود و ماده 359 قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص مسئولیت تضامنی نیست بلکه در خصوص قابل تجزیه بودن رای صادره نسبت به محکومین می‌باشد.