صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1389/07/02
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر گلوگاه
موضوع
رجوع صاحب ملک از اذن خود پس از احداث بنای همسایه بر روی ستون دیوار او
پرسش
شخصی به همسایه خود اذن داده که بر روی ستون‌های دیوار او بنا احداث کند و مشارالیه نیز روی دو ستون دیوار همسایه بنا احداث می‌کند لیکن با گذشت چند سال مالک ستون از اذن خود رجوع می‌کند و از مالک ساختمان تقاضای برداشتن بنا را می‌نماید. با توجه به این‌که برداشتن ستون مستلزم خرابی ساختمان و ورود ضرر بسیار زیادی به مالک ساختمان است و رجوع از اذن نیز برای رفع حاجت یا دفع ضرر نبوده بلکه به قصد اضرار می‌باشد؛ آیا با توجه به ماده 120 قانون مدنی مالک ستون‌ها حق رجوع از اذن خود را دارد و در صورتی که حق رجوع داشته باشد، جبران خسارت برعهده اوست؟ مستدل و مستند بیان نمایید؟
نظر هیئت عالی
حکم مقرر در ماده 120 قانون مدنی مقرر داشته است: «اگر صاحب دیوار به همسایه اذن دهد که به روی دیوار او سر تیر بگذارد یا روی آن بنا احداث کند هر وقت بخواهد می‌تواند از اذن خود رجوع کند مگر این‌که به وجه ملزمی این حق را از خود سلب کرده باشد.» این امر در صورتی جاری است که اذن صرف یا محض موضوع ماده 108 قانون مدنی محرز باشد. نظر به این که صورت مسئله حکایت از وجود اذن صرف ندارد و در واقع شرط ضمنی التزام به اذن و سلب حق رجوع وجود دارد، نظر اتفاقی تأیید می‌شود. در نهایت چنان‌چه احراز شود اذن در احداث بنا در موضوع سوال قابل رجوع است صاحب اذن می‌تواند از حق رجوع خود بهره ببرد ولو موجب خسارت به شخص مأذون گردد.
نظر اتفاقی
در موارد متعارف ظاهراً اذن احداث بنا بر روی ستون‌ها همراه با شرط ضمنی التزام به اذن و سلب حق رجوع است، زیرا هیچ کس اختیار بقا و تخریب ملک خود را در برابر تحصیل اذن به همسایه نمی‌دهد، پس باید ثابت شود که مفاد تراضی دو طرف بر دادن اذن ساده بوده است تا رجوع از آن ممکن باشد، به ویژه عرف از گفته مالک تنها اباحه و اذن را نمی فهمد و او را ملتزم به نگاهداری پیمان خویش می داند لذا در مانحن‌فیه به نظرمی رسد که مالک ستون ها با دادن چنین اذنی از خود سلب حق رجوع کرده است.