نظریه مشورتی شماره 7/92/2453 مورخ 1392/12/20

نظریه شماره: 7/92/2453
مورخ: 1392/12/20
شماره پرونده: 1432-1/186-92
سوال:
1-تعداد لازم شرکت‌کننده در منازعه چند نفرمیباشند؟ سه نفر یا بیشتر؟ آیا لازم است این تعداد در هر طرف باشند یا نه تعداد جمع آنها به این حد برسد کفایت مینماید؟
2-درجرم کلاهبرداری اگر فردی نزد رمالی برود و رمال برایش دعایی بنویسد و وجهی بگیرد آیا میتوان به استناد اینکه چون رمال نزد مالباخته نرفته به منع تعقیب و برائت اقدام نمود؟ ملاک مانور متقلبانه گفته چیست؟ (رفتن کلاهبردار نزد رمال یا رفتن مالباخته نزد کلاهبردار)؟
3- در خصوص تعویق صدورحکم در قانون مجازات اسلامی 92 آیا باید همه شرایط مقرر در قانون جمع باشد تا مبادرت به صدور قرار تعویق صدورحکم نمود یا نه یکی از آنها نیز باشد میتوان قرار تعویق صادر نمود؟
4-آیا کم شدن ازدارایی منفی شخص نیز میتواند عنوان کلاهبرداری بردن مال محسوب گردد مثلا فردی دارای نمایندگی شرکت بیمه‌ای میباشد و یکی از دوستانش مدارک و پول جهت بیمه نمودن وسیله نقلیه میدهد تا آن را بیمه نماید اما او بیمه نمینماید و بعد از سه روز آن ماشین تصادف مینماید ومدت بیمه سابق نیز منقضی گردیده بود حال صاحب وسیله نقلیه با نماینده شرکت بیمه شخص حقیقی قرارداد و توافقی مبنی بر پرداخت کل بیمه میدهد و چکی دروجه زیاندیده صادر مینماید نام صاحب حساب چک با نام صادرکننده یکی است اما دسته چک متعلق به فرد دیگری مشابه نام صادرکننده می‌باشد یعنی صادرکننده چک از دسته چک دیگری شبیه نام خود چک بی‌محل صادر مینماید) حال علیه صادرکننده چک با استفاده از دسته چک دیگری شبیه نام خود شکایت کلاهبرداری شده است آیا این عمل میتواند مصداق کلاهبرداری باشد.
نظریه مشورتی:
1- منازعه جمعی، جرم مشارکتی است و لذا از هر طرف باید حداقل دو نفر و مجموعاً چهار نفر باشند تا قابل تحقق باشد.
2- رمالی نیز تحت شرایطی می‌تواند از مصادیق بزه کلاهبرداری باشد اعم از اینکه فرد به رمال مراجعه کند یا رمال به او مانور متقلبانه مجموعه اقداماتی است که موجب اغفال طرف و تحصیل مال او شود که این مانور نسبت به افراد مختلف با توّجه به میزان آگاهی آنان متفاوت است.
3- برای صدور« قرار تعویق صدور حکم» احراز مجموع شرایط مقرر در ماده 40 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 لازم است.
4- صرف نظر از این که تعیین مصادیق مجرمانه به عهده قاضی رسیدگی کننده است. اصولاً اقدامات (مانور) متقلبانه می باید قبل از تحصیل مال باشد تا عمل مشمول عنوان بزه کلاهبرداری گردد امّا در قضیه ما نحن فیه متهم مرتکب دو جرم جعل و استفاده از سند مجعول شده است.