تاریخ نظریه: 1398/05/23
شماره نظریه: 7/98/688
شماره پرونده: 98-76-688 ح
استعلام:
الف- شخصی که در اثر بیماری یا حادثه تصادف در حالت کما (بی‌هوشی) می‌باشد محجور محسوب می‌گردد یا خیر؟
ب-چنانچه شخصی مزبور از حالت بی هوشی خارج شود و هوشیاری نسبی خود را به دست آورد لیکن قادر به اداره امور مالی خود نباشد می توان حکم حجر وی را صادر کرد یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
الف- نظر اکثریت: در خصوص ضایعات مغزی (به جز مرگ مغزی) که توأم با حالت کما است، با عنایت به هدف مقنن از وضع ماده 104 قانون امور حسبی که تحت حمایت قرار دادن افراد ناتوان و بیمار است که وقفه‌ای در اداره امور آنان ایجاد نشود و از آنجا‌‌که فرد در حالت کما نمی‌تواند شخصاً از دادگاه تقاضای تعیین امین نماید، لذا تعیین امین توسط دادگاه با درخواست بستگان نزدیک فرد مذکور از جمله همسر یا اولاد وی فاقد اشکال قانونی است و به هر حال، از موارد تعیین قیم نیست. پاسخ پرسش‌های بعدی تابع احکام فرد زنده ناتوان است.
نظر اقلیت: در فرضی که دادگاه احراز کند کما و بی‌هوشی نتیجه آسیب‌دیدگی یا از بین رفتن قشر مغز است، به دلیل زوال عقل و تحقق حجر باید قیم نصب کند و چنین شخصی تابع احکام فرد محجور است.
ب- صرف عجز از اداره امور مالی (با فرض وجود هوشیاری نسبی) مجوز قانونی صدور حکم حجر نمی‌باشد؛ بلکه با اتخاذ ملاک از ماده 1184 قانون مدنی، در فرض مزبور امکان تعیین امین از سوی دادگاه وجود دارد.