جواز توارث در ایام عده فسخ نکاح و طلاق

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1379/10/05
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر هشترود

موضوع

جواز توارث در ایام عده فسخ نکاح و طلاق

پرسش

آیا در دوران عده فسخ نکاح و طلاق اگر یکی از زوجین فوت نماید، رابطه توارث برقرار خواهد بود یا خیر؟
- توضیح:
مستفاد از ماده 943 قانون مدنی این است که اگر یکی از زوجین، داخل در مدت عدّه طلاق رجعی، فوت کنند، هرکدام از آن‌ها که زنده باشند، از دیگری ارث خواهد برد لکن چنان‌چه پس از انقضای مدت عده باشد، یا طلاق از نوع بائن باشد هیچ کدام از زوجین از یکدیگر، ارث نخواهد برد.

نظر هیئت عالی

نظر به این‌که ملاک حکم ماده 943 قانون مدنی این است که مطلقه رجعیه در حکم زوجه می‌باشد و به همین اعتبار، در صورت فوت هر یک از زوجین قبل از انقضای عده دیگری، از او ارث می‌برد و لیکن در طلاق بائن چون حق و امکان رجوع شوهر وجود ندارد و در مورد فسخ نکاح نیز موضوع رجوع منتفی است، در فرض سوال، علی‌الاصول هیچ‌یک از زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند. بنابراین، اتفاق‌نظر که متضمن این معناست، مورد تأیید است.

نظر اتفاقی

نظر به سکوت قانون، در خصوص رابطه توارث، در صورت فوت هرکدام از زوجین داخل در مدت عده فسخ نکاح و با توجه به ملاک و حکم ماده فوق که صراحت دارد: «مطلقه رجعیه در حکم زوجه است» ارث هم خواهد برد، اما در طلاق بائن چون امکان رجوع از شوهر سلب شده است و مطلقه بائنه در حکم زوجه نمی‌باشد، رابطه توارث برقرار نیست. با عنایت به وحدت ملاک از ماده فوق و این‌که در فسخ نکاح هم امکان رجوع منتفی است، به ‌نظر می‌رسد اگر در زمان عده فسخ نکاح، یکی از زوجین فوت کند و این فوت داخل در ایام عده نیز باشد، موجب می‌شود تا هیچ‌یک از زوجین از یکدیگر، ارث نبرند.