شرایط تحقق جرم ربا

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/09/07
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر بستان آباد

موضوع

شرایط تحقق جرم ربا

پرسش

با توجه به ماده 595 قانون مجازات اسلامی تعزیرات که بیان داشته، زاید بر مبلغ پرداختی دریافت نماید؛ سوال این است که آیا صرف اخذ سند مازاد بر دین و ضمانت آن برای تحقق جرم ربا فرض کافی است؟ یا باید وجه اضافه دریافت شود و نیز آیا منظور از مال مورد بحث، همان وجه مازاد بر قرض است یا علاوه بر مازاد بر قرض، اصل دین نیز در هنگام تعیین مجازات قابل احتساب است؟

نظر هیات عالی

صرف سند با توجه به ماده 595 قانون مجازات اسلامی تعزیرات تا زمانی که وجه آن دریافت نشده است کافی برای تحقق ربا نیست، لذا نظریه اتفاقی درحد این استنتاج تایید می‌گردد.

نظر اتفاقی

در پاسخ به سوال باید توجه داشته که صرف دریافت سند پرداخت وجه مازاد مانند چک یا سفته یا تسلیم مال مازاد بدون اخذ مبلغ یا مال موضوع آن را نمی توان ربا دانست، زیرا تا زمانی که وجه یا مال اخذ نشده، مال یا وجهی اضافی دریافت نگردیده است تا مبلغ پرداختی مازاد را ربا محسوب نماییم و عمل مرتکب در چنین مواردی حداکثر شروع به جرم ربا محسوب می‌شود که مع الوصف بواسطه فقدان نص قانونی در خصوص شروع به جرم ربا، نمی توان این میزان از عمل را جرم و قابل تعقیب و مجازات دانست در خصوص سوال دوم، آنچه قبض و اقباض آن باعث تحقق جرم ربا می‌شود، اضافه ای است که در معامله ربوی شرط شده است از این رو تا زمانی که این اضافه توسط ربا گیرنده قبض نشود بزه ربا نیز محقق نخواهد شد؛ منظور وجه اضافه مازاد بر اصل مبلغ می‌باشد.