صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1390/09/10
برگزار شده توسط: استان قم/
موضوع
مطالبه عین یا قیمت یوم الادای مَهر توسط زوجه متوفی
پرسش
زوج در سال 1380 فوت کرده و زوجه مَهر خویش را که 150 سکه بهار آزادی است اکنون مطالبه کرده است. چنان‌چه از زوج متوفیٰ به جز یک خانه چیزی باقی نمانده باشد آیا مَهر زوجه به قیمت امروز سکه محاسبه می‌شود یا زمان فوت زوج؟
نظر هیئت عالی
موضوع مَهر تعداد یک صد و پنجاه قطعه سکه بهار آزادی است که این مَهر بر ذمّه زوج مستقر بوده که با فوت او به ماترک وی منتقل شده است. فوت زوج و گذشت زمان، ماهیت آن را تغییر نمی‌دهد. بحث محاسبه قیمت روز یا قیمت زمان فوت مربوط به مَهر از نوع وجه رایج کشور (ریال) است و سکه، وجه رایج محسوب نمی‌شود. بنابراین، در صورت مطالبه زوجه، باید تعداد 150 قطعه سکه بهار آزادی به او تأدیه شود.
نظر اتفاقی
نظر اول: با توجه به ماده 279 قانون مدنی، سکه‌های موردنظر، عین محسوب می‌شود (عین کلی) و با توجه به ماده 351 قانون مدنی در عین کلی باید مقدار و وضعیت آن مشخص باشد و طبق تبصره ماده 1082 قانون مدنی: «چنان‌چه مَهر وجه رایج باشد...»، چون سکه وجه رایج محسوب نمی‌شود باید عین سکه به زوجه تحویل شود. بدیهی است چنان‌چه زوجه به ما به ازای سکه‌ها توافق کند، بهای 150 سکه بهار آزادی به قیمت همان روز یعنی زمان ادا پرداخت می‌شود.
نظر دوم: سکه عین محسوب نمی‌شود؛ بلکه دین است. سکه مانند 1000 تومانی است و تا زمانی‌که در اختیار قرار نگیرد عین معین نیست. عین مثل اتومبیلی که در زمان حیات زوج با شماره مشخص به مَهر زوجه درآمده است. بنابراین چون دین است در ذمّه زوج بوده است. حال منتقل شده است به ورثه؛ لذا اگر آن را دین بدانیم باید قیمت زمان فوت به زوجه پرداخت شود. هر چند ایشان می‌تواند خسارت تأخیر تأدیه را هم مطالبه کند.