تاریخ نظریه: 1396/09/05
شماره نظریه: 7/96/2069
شماره پرونده: 1075-139-96
استعلام:
احتراماً؛ آیا اولاً بین دادخواست ابطال رأی داور و اعتراض به رأی داور تفاوتی وجود دارد یا خیر؟
ثانیاً: چنانچه در پرونده‌ای دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی بدون تصویب هیأت وزیران و بدون اطلاع مجلس شورای اسلامی (ماده 457 قانون آئین دادرسی کیفری) به داوری ارجاع شده باشد و رأی داوری هم در این خصوص صادر و قطعی شده باشد اما سازمان و یا نهاد عمومی یا دولتی خارج از مهلت 20 روزه مقرر و با استناد به عدم رعایت شرایط موصوف دادخواست ابطال رأی داور را مطرح نماید آیا دادگاه صرف‌نظر از این ایراد ماهیتی واجد اهمیت مذکور (منبع دعاوی راجع به اموال دولتی و عمومی به دولتی)، به استناد ماده 492 باید قرار رد دادخواست اعتراض به رأی داور و یا ابطال آن را صادر کند یا خیر؟ با عنایت به ابهام پیش آمده در خصوص مورد اخیرالذکر خواهشمند است دستور فرمایید با طرح موضوع در کمیسیون تخصصی مربوطه، نظریه آن کمیسیون، جهت ارشاد و بهره‌برداری به این حوزه قضائی اعلام و ارسال گردد.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- در مواد مختلف قانون آئین دادرسی در امور مدنی مصوب 1379 و از جمله مواد 491 و492 این قانون، از هر دو اصطلاح «اعتراض» و «درخواست ابطال» استفاده شده و بین این دو تفاوتی از این حیث وجود ندارد.
2- با توجه به صدر مادّه 489 قانون آیین دادرسی در امور مدنی، رأی داور در صورتی که مشتمل بر یکی از موارد مذکور در این مادّه باشد، باطل است و قابلیت اجرایی ندارد؛ بنابراین هرگاه از سوی یکی از طرفین، درخواست اجرای رأی داور شود، دادگاه مکلف است رأی داور را از جهات مذکوردر مادّه یاد شده، بررسی کند و اگر طرف دیگر مدعی بطلان رأی داور باشد، چون بررسی رأی داور قبل از صدور دستور اجرا، تکلیف دادگاه می‌باشد، تذکر یکی از طرفین نیز مورد توجه دادگاه قرار خواهد گرفت.