صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/01/24
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر استهبان
موضوع
مسولیت طفل در صورت تقصیر سرپرست وی
پرسش
چنانچه صغیری به دلیل خروج ناگهانی از کوچه با یک دستگاه موتور سیکلت تصادف نماید و کارشناس 50% راکب موتور سیکلت و 50% ولی طفل را مقصر اعلام نماید؛ سپس راکب موتور سیکلت علیه ولی طفل اقامه دعوی مبنی بر مطالبه دیه نماید آیا با توجه به ماده 452 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 طفل مسئولیتی دارد یا خیر؟
نظر هیئت عالی
وفق ماده 1216 قانون مدنی صغیر چنانچه باعث ضرر غیر شود بالاصاله ضامن و مفروض به اینکه ولی در نگهداری مرتکب تقصیر شده باشد مسئول جبران خسارت مولی علیه است مگر آنکه فاقد استطاعت باشد که در این صورت از اموال خود صغیر استیفاء می‌گردد؛ بالنتیجه نظر اکثریت با تاکید بر استدلال مرقوم تائید می‌شود.
نظر اکثریت
نخست آنکه تقصیر دارای مفهومی نوعی و اجتماعی می‌باشد و تحقق آن قائم به عمد نمی‌باشد؛ لذا امکان انتساب به محجورین نیز وجود دارد. دوم: صرف انتساب مادی عمل به اشخاص موجب تحقق مسئولیت مدنی می‌گردد و انتساب معنوی نیاز نمی‌باشد. سوم: ماده 1216 قانون مدنی در مقام یکسان انگاری اشخاص محجور و بالغ می‌باشد و انتساب معنوی را حذف کرده است؛ لذا اشخاص محجور نیز مرتکب تقصیر می گردند و صرف انتساب مادی کفایت می کند. چهارم: ماده 7 قانون مسئولیت مدنی درصدد کاستن از شدت حکم مقرر در ماده 1216 قانون مدنی می‌باشد؛ لذا در مقام جمع بین دو ماده قانونی مذکور، باید بیان نمود:
اولاً؛ محجورین خود مسئول اعمال خود می‌باشند.
ثانیاً؛ در صورتی که تقصیری در نگهداری محجور منتسب به سرپرست طفل می‌باشد ایشان مسئول هستند.
ثالثاً؛ مسئولیت مقرر برای طفل در ماده 7 قانون مسئولیت مدنی یک مسئولیت بالاصاله نمی‌باشد و به جانشین از سرپرست می‌باشد؛ بدین معنا که در فرضی که زیان، انتساب مادی به طفل دارد و تقصیری در نگهداری متوجه سرپرست طفل نمی‌باشد، صرفاً حسب ماده 1216 قانون مدنی، صرفاً محجور مسئول می‌باشد و در فرض وجود تقصیر برای والدین ایشان بالاصاله مسئول هستند.
نظر اقلیت
از آنجا که تقصیر دارای مفهوم شخصی می‌باشد اساساً هیچ گونه تقصیری منتسب به طفل نمی‌باشد و مطابق ماده 7 قانون مسئولیت مدنی، سرپرست طفل مسئول می‌باشند.