تاریخ نظریه: 1401/06/28
شماره نظریه: 7/1401/443
شماره پرونده: 1401-168-443 ک
استعلام:
آیا معرفی مصدومان بابت صدمات ناشی از وقوع جرایم عمدی یا غیر عمدی توسط دادستان به پزشکی قانونی، بدون تنظیم شکایت و تشکیل پرونده قضایی یا بدون تشکیل پرونده در دادسرایی که به آن مراجعه شده است، دارای محدودیت قانونی است؟ به عنوان مثال، می‌توان فروض زیر را مطرح کرد:
الف- دادگاه بخش دارای فاصله تقریبی سی تا چهل کیلومتری با حوزه قضایی دادگستری شهرستان و فاقد پزشکی قانونی است و بعضا افرادی که در شهرستان سکونت دارند، در حوزه دادگاه بخش دارای باغات و املاکی هستند که به جهت بروز اختلاف و وقوع منازعه، این افراد پس از تنظیم شکواییه خطاب به دادگاه بخش، در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی حوزه قضایی بخش، صرفاً جهت معرفی به پزشکی قانونی و مراجعه فوری به پزشک قانونی و عدم تحمیل بعد مسافت به دادسرای شهرستان مراجعه می‌کنند و پس از اخذ نظریه پزشکی قانونی جهت پیگیری شکایت ارسالی به دادگاه بخش مراجعه می‌کنند.
ب- افراد مصدوم از نزاع بویژه در نزاع‌های خانوادگی صرفاً با مراجعه به دادستانی بدون تنظیم شکواییه درخواست معرفی به پزشکی قانونی دارند تا در صورت تکرار ضرب و جرح و یا استمرار رفتار نامناسب در آینده شکایت کنند.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
الف) به موجب ماده 310 قانون آیین دادرسی کیفری رسیدگی به جرم به عهده مرجع قضایی محل وقوع آن است. از سوی دیگر به موجب ماده 116 همان قانون چنانچه جرم در حوزه قضایی دیگری غیر از حوزه قضایی محل وقوع جرم، کشف یا متهم در آن حوزه دستگیر شود یا مقیم باشد شروع به تعقیب بلامانع است؛ بنابراین در فرض سوال چنانچه در حوزه بخش طرح شکایت شده یا به هر علت تعقیب آغاز گردیده موجبی جهت مداخله دادسرای شهرستان وجود ندارد؛ اما اگر شاکی ابتدائاً به دادسرای شهرستان مراجعه کند در اجرای بند «ب» ماده 116 و ماده 117 قانون آیین دادرسی کیفری تحقیقات و اقدامات مقتضی صورت می‌گیرد و نتیجه با صدور قرار عدم صلاحیت به مرجع صالح ارسال می‌گردد. در غیر این موارد موجب قانونی برای مداخله دادسرای شهرستان مورد نظر وجود ندارد.
ب) با توجه به ماده 12 قانون آیین دادرسی کیفری و لحاظ مواد 90 و 64 این قانون، چنانچه جرم موضوع این بند از پرسش از جمله جرایم قابل گذشت باشد معرفی بزه دیده (مصدوم) به پزشکی قانونی نیازمند طرح شکایت از سوی وی می‌باشد. قابل ذکر است در صورتی که متقاضی قصد شکایت نداشته باشد می‌تواند با مراجعه به شورای حل اختلاف (محل) نسبت به تأمین دلیل اقدام کند.