صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/10/12
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر مینودشت
موضوع
تکلیف دادگاه در صورت اعتراض ورثه به قرار موقوفی تعقیب
پرسش
شخص الف به عنوان کارگر در اجرای عملیات ساختمان سازی و به جهت عدم رعایت نظامات از سوی کارفرما فوت می‌نماید؛ ورثه مرحوم علیه کارگر طرح شکایت کیفری می نمایند و در حین رسیدگی کارفرما (مشتکی عنه) نیز فوت می کند؛ وراث شاکی اعلام می کنند که شکایتی از مشتکی عنه مرحوم ندارند و نسبت به او اعلام رضایت می کنند؛ شعبه بازپرسی با استناد به اعلام رضایت شکات قرار موقوفی تعقیب صادر می‌نماید؛ پیرو صدور قرار موقوفی، اولیای دم متوفی با این دلیل که رضایت ایشان علیه متوفی بوده و نه ورثه؛ نسبت به قرار صادره اعتراض می کنند؛ تکلیف دادگاه کیفری چه می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
صدور قرار موقوفی به لحاظ گذشت مفروض بر فوت متهم فاقد توصیف قانونی است؛ لهذا قرار مذکور صحیح صادر نگردیده است. در مانحن فیه بازپرس مکلف به صدور قرار موقوفی به سبب فوت متهم می‌باشد؛ بالنتیجه در فرض مرقوم حق اعتراض ورثه شاکی محفوظ است.
نظر اکثریت
اولاً؛ با توجه به اینکه در ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری به ترتیب تقدم جهات در صدور قرار موقوفی تعقیب به جهات مصرحه در متن ماده معین گردیده است و در بند الف آن فوت متهم قید و سپس در بند ب گذشت شاکی یا مدعی خصوصی قید گردیده است؛ بنابراین با وجود جهت اول یعنی فوت متهم صدور قرار با جهت اعلام رضایت شاکی خصوصی فاقد وجاهت می‌باشد. ثانیاً؛ در ماده 85 و تبصره یک آن از قانون آیین دادرسی کیفری در مواردی که پرونده بنا به جهات قانونی تعیین تکلیف در بخش تعزیر و جنبه عمومی می‌گردد و پرونده با قرار موقوفی تعقیب یا با هر تصمیم دیگری در دادسرا مختومه می‌شود و نسبت به دیات نیز باید تعیین تکلیف صورت گیرد مقرر داشته پرونده با دستور دادستان به دادگاه کیفری صالح حسب مورد ارسال خواهد شد؛ با این ترتیب در مورد دیات دادگاه کیفری صالح به اظهارنظر در موضوع اعلام رضایت با صدور قرار موقوفی تعقیب خواهد بود و این مهم از صلاحیت شعبه بازپرسی خارج است. ثالثاً؛ در صورت اظهار نظر بازپرس و قطعیت قرار در شعبه 101 کیفری دو، این مهم باعث سلب حق اعتراض شکات اولیای دم متوفی نسبت به موضوع در مرجعی عالی تر (دادگاه تجدیدنظر استان) می‌شود؛ بنابراین با توجه به مستندات و موارد فوق لازم است تا دادگاه کیفری دو مربوطه با اصلاح جهت قرار از اعلام رضایت به فوت متهم و نتیجتاً با رد اعتراض قرار معترض عنه را تایید نماید و با توجه به نظارت دادگاه به دادسرایی که در معیت آن است مراتب را جهت پیگیری و اقدام لازم در خصوص دیات به شعبه مربوطه و دادستان حوزه اعلام نماید تا در مورد دیات به طریق مقرر در قانون تعیین تکلیف شود.
نظر ابرازی
با توجه به اینکه از سیاق عبارات موضوع تبصره 1 ماده 85 قانون آیین دادرسی کیفری اینگونه استنباط می‌شود: تعیین تکلیف دیات در دادگاه ناظر به مواردی است که نسبت به آن مطالبه وجود داشته و پرونده بنا به جهاتی همچون عدم شناسایی متهم در مورد پرداخت از بیت المال و یا فوت متهم بدون اعلام رضایت شکات در مورد دیات می‌باشد؛ لذا با توجه به مراتب، شعبه بازپرسی مکلف به رسیدگی بوده و باید در مورد قرار اظهارنظر می کرد و دادگاه کیفری نیز در صورت احراز آنکه وراث نسبت به حقوق خویش اعلام رضایت نموده اند قرار موقوفی تعقیب را باید تایید نمایند. البته آنچه مسلم است رسیدگی به اینکه اعلام رضایت نسبت به شخص فوت شده به چه علت بوده و آیا مقصود واقعی ایشان اعلام رضایت نسبت به تمام حقوق است از وظایف مرجع کیفری است.