صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1384/02/10
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر تبریز
موضوع
عدم ابطال تمبر هزینه دادرسی در مورد افزایش خواسته
پرسش
در یک پرونده، خواهان خواسته خود را افزایش داده و تمبر هزینه دادرسی خواسته افزایش یافته را ابطال نکرده است. نسبت به پرداخت هزینه دادرسی خواسته افزایش یافته، توسط مدیر دفتر اخطار رفع نقص صادر شده اما خواهان نسبت به رفع نقص اقدام ننموده است. در این شرایط آیا مدیر دفتر دادگاه میتواند دادخواست خواهان را رد کند یا اینکه دادگاه باید هنگام صدور رأی، خواسته افزایش یافته خواهان را رد کند؟
نظر هیئت عالی
نظر اول: بر حسب مقررات ماده 98 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی خواهان میتواند تا اولین جلسه دادرسی خواسته خود را افزایش دهد. در این صورت بدواً باید مراتب به خوانده ابلاغ و سپس هزینه دادرسی مازاد بر خواسته اولیه از خواهان مطالبه شود و این اقدام به دو صورت امکانپذیر است. اگر خواهان تا قبل از جلسه دادرسی شخصاً در دادگاه حاضر و خواسته خود را افزایش دهد دیگر احتیاجی به صدور و ارسال اخطار رفع نقص برای وی نیست. لذا به وی تکلیف میشود که هزینه دادرسی را بر مبنای خواسته مورد تقاضا بپردازد. در صورت پرداخت هزینه دادرسی خواسته مطابق مبلغی است که خواهان اعلام نموده است. اما اگر خواهان فقط با ارسال لایحه خواسته خود را افزایش دهد برای دریافت هزینه دادرسی صدور اخطاریه از طرف دفتر جهت وی ضروی است ولی در هر دو مورد در صورت عدم پرداخت هزینه دادرسی نیازی به صدور قرار رد نیست و دادگاه فقط به تقاضای خواهان ترتیب اثر نمیدهد و خواسته وی همان مبلغی است که در دادخواست تعیین شده زیرا اصولاً افزایش خواسته تقاضاست نه دادخواست، به این جهت نیازی به صدور قرار رد نیست. بدیهی است کم کردن خواسته تا انتهای مراحل رسیدگی امکانپذیر است.
نظر دوم: افزایش خواسته مطابق ماده 98 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشأ واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه دادرسی به دادگاه اعلام شده باشد.
چنانچه در جلسه اول دادگاه، افزایش خواسته صورت پذیرد، دادگاه پرونده را جهت رفع نقص به دفتر اعاده خواهد کرد، در هر حال صدور قرار رد دادخواست نسبت به کل خواسته منطبق با موازین قانونی نیست.
نظر اتفاقی
نظر اول: نظر به اینکه دادخواست خواهان قبل از افزایش خواسته مطابق مقررات به جریان افتاده و در کل صدور قرار رد دادخواست توسط مدیر دفتر دادگاه خلاف موازین قانونی و دور از انصاف و عدالت قضایی است و نظر به اینکه رسیدگی به دعوایی که هزینه دادرسی آن پرداخت نشده باز مخالف با مقررات آیین دادرسی مدنی است، نه کل دادخواست خواهان قابل رد است و نه کل دعوای نامبرده قابل رسیدگی است. بنابراین، دادخواست را نسبت به آن قسمت از خواسته که هزینه دادرسی آن پرداخت نشده است باید رد کرد و مطابق قانون آیین دادرسی مدنی، رد دادخواست نیز از اختیارات و وظایف مدیر دفتر است و در صورتی که مدیر دفتر به این تکلیف عمل نکند، دادگاه هنگام رسیدگی و صدور حکم با اخذ وحدت ملاک از ماده 350 قانون آیین دادرسی مدنی قرار رد دعوا را نسبت به خواسته افزایش یافته صادر خواهد کرد.
نظر دوم: با توجه به اینکه بعد از افزایش خواسته، خواسته خواهان از میزان قبلی به میزان افزایش یافته تغییر مییابد و این مورد در حکم آن است که خواهان از ابتدا خواسته خود را به میزان تغییر یافته تعیین نموده است و با توجه به اینکه در صورت عدم تأدیه هر میزان از هزینه دادرسی، مدیر دفتر دادگاه حق رد دادخواست را داراست، مدیر دفتر دادگاه کل دادخواست متقاضی را رد خواهد نمود.
نظر سوم: در صورتی که دعوا و خواسته خواهان قابل تجزیه باشد دادخواست فقط نسبت به قسمت افزایش یافته رد خواهد شد در غیر این صورت به جهت جریان قانونی دادخواست، مدیر دفتر دادگاه حق رد دادخواست را ندارد. از آنجا که رد دادخواست از وظایف دادگاه نیست، دادگاه نسبت به کل دعوا رسیدگی خواهد کرد لیکن مطابق بند (24 (ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت، اجرای حکم را منوط به پرداخت هزینه دادرسی خواهد
کرد.