تاریخ نظریه: 1399/03/06
شماره نظریه: 7/98/2043
شماره پرونده: 98-187/3-2043ک
استعلام:
شخصی در سال 1396 و پیش از ارسال پرونده به اجرای احکام کیفری، اقدام به واریز بخشی از دیه می‌کند و فیش آن را در سال 1398 به اجرای احکام تحویل می‌دهد. شکات نیز از واریز وجه به جهت اختیار قرار ندادن فیش اطلاعی نداشته‌اند. آیا محکوم می‌بایست مابه‌التفاوت دیه سال 1396 تا 1398 را پرداخت کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
ملاک محاسبه دیه طبق ماده 490 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قیمت زمان پرداخت است؛ مگر آن‌که طرفین در خصوص مبلغ توافق کنند و ملاک پرداخت دیه، زمان اجرای حکم قطعی و لازم‌الاجرا بودن آن است؛ بنابراین در فرض سوال که محکوم در سال 1396 و پیش از ارسال پرونده به واحد اجرای احکام کیفری و بدون اطلاع محکوم‌له نسبت به واریز بخشی از دیه مورد حکم اقدام کرده است و فیش واریزی را تا سال 1398 نزد خود نگه داشته است، رفتار وی به ضرر محکوم‌له است و باعث تضییع حق محکوم‌له می‌باشد و در صورت تقاضای محکوم‌له، دیه باید به نرخ روز اجرای حکم از محکوم وصول و به محکوم‌له داده شود. به عبارت دیگر، مابه‌التفاوت دیه سال 1396 تا زمان پرداخت باید محاسبه شود. ماده 99 «آیین‌نامه نحوه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو، قصاص نفس و عضو، جرح، دیات، شلاق، تبعید، نفی بلد، اقامت اجباری و منع از اقامت در محل و محل‌های معین مصوب 1398/3/27» رییس قوه قضاییه نیز موید این نظر است.