تاریخ نظریه: 1395/07/03
شماره نظریه: 7/95/1538
شماره پرونده: 954-1/168-95
استعلام:
احتراما با توجه به مفاد ماده 688 قانون آیین دادرسی کیفری مبنی بر اینکه شخص حقوقی می بایست اقدام به معرفی نماینده قانونی یا وکیل نمایند اساسا نماینده قانونی شخص حقوقی کیست؟ آیا اشخاص حقوقی می‌توانند فردی به جز فرد مشخص شده در اساسنامه را به عنوان نماینده معرفی کنند به عبارت دیگر چنانچه در اساسنامه شرکت پیش بینی شده باشد که در دعاوی له یا علیه شرکت مدیر عامل نماینده شرکت است و دفاع از حقوق شرکت را بر عهده خواهد داشت آیا هیات مدیره یا مجمع عمومی و یا شخص مدیر عامل می‌توانند فرد دیگری را به عنوان نماینده معرفی کنند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً: مطابق مواد 107 و 118 لایحه قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت، اداره شرکت بر عهده هیات مدیره است و مطابق مواد 124 و 125 لایحه قانونی یاد شده، مدیر عامل منتخب هیات مدیره در حدود اختیاراتی که توسط هیات مدیره به وی تفویض شده است، نماینده شرکت محسوب می‌گردد، لذا اگر طرح دعوی یا دفاع از آن و تقدیم لایحه دفاعیه به مدیر عامل تفویض شده باشد، ایشان نماینده شرکت در طرح دعوا و تقدیم لایحه دفاعیه به مراجع ذی‌صلاح قضایی است، اما در صورت عدم تفویض اختیار با عنایت به ماده 121 لایحه یاد شده، دادخواست یا لایحه دفاعیه باید به امضای اکثریت اعضای هیات مدیره برسد. ضمناً اساسنامه نمی‌تواند اختیار طرح دعوا یا دفاع از دعاوی را که قانون به هیأت مدیره داده است از آنان سلب کند.
ثانیاً: اصولاً اقامه دعوی یا دفاع باید به وسیله اصیل یا نماینده وی اعم از قانونی، قضائی یا قراردادی انجام شود. ضمن آن که نمایندگان قانونی و قضائی نیز می‌توانند برای اقامه دعوا یا دفاع شخصاً یا با تعیین وکیل دادگستری اقدام نمایند و یا به شخصی وکالت در توکیل اعطا نمایند تا وی ازطریق وکیل دادگستری اقدام کند در فرض سوال، همانگونه که در قسمت اولاً گفته شد هیأت مدیره و مدیر عامل حسب مورد نماینده قانونی شرکت می‌باشند و قانوناً حق اقامه دعوا یا دفاع دارند بنابراین، اگر نخواهند اقدام نمایند چاره‌ای جز اعطای وکالت به وکیل دادگستری به صورت مستقیم یا با واسطه ندارند و تفویض اختیار اقامه دعوا یا دفاع به غیر وکیل دادگستری از سوی ایشان فاقد وجاهت قانونی است.
ثالثاً: ماده 688 قانون آیین دارسی کیفری 1392 در مقام تعیین نماینده قانونی نیست و نماینده قانونی برابر مقررات مربوط تعیین می‌شود.