صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/05/10
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر تنکابن
موضوع
عملیات بانکی بدون مجوز از بانک مرکزی
پرسش
موسسه وحدت سبز تنکابن برابر با استعلام بعمل آمده از بانک مرکزی فاقد هرگونه مجوزی جهت عملیات بانکی بوده و از طرفی برابر با قانون تنظیم غیرمتشکل پولی هرگونه عملیات بانکی بدون مجوز از بانک مرکزی ممنوع است، حال با این مقدمه اگر این موسسه اقدام به عملیات بانکی از جمله اعطای تسهیلات به اشخاص کرده باشد و در قرارداد فی‌مابین نرخ سود و خسارت تاخیر تادیه قراردادی تعیین نموده باشند و درنهایت به دلیل عدم پرداخت بدهی و از طریق اجرای ثبت ملک موضوع سند رهنی را تملیک نموده باشند.1- آیا با توجه به مقدمه فوق قرارداد فی‌مابین موسسه و مشتری تحت عنوان مشارکت مدنی یا هرگونه قرارداد دیگر بانکی صحیح است؟ 2- اقدامات اجرایی اداره ثبت و نهایتاً تملیک سند بنام موسسه وحدت سبز صحیح است یا باطل و یا کل سند باطل است؟
نظر هیئت عالی
در صورتی‌که موسسات اعتباری بدون مجوز قانونی تشکیل و اقدام به عملیات بانکی از جمله اعطای وام یا دریافت وجوه و سپرده نمایند، با توجه به ماده 1 قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی مصوب 1383/10/12 و مواد 1، 10، 11، 14 و 37 قانون پولی و بانکی کشور مصوب 1351/4/18 و مواد 15 و 20 قانون عملیات بانکی بدون ربا و سایر مقررات و دستورالعمل‌های بانک مرکزی، به لحاظ ممنوعیت قانونی و غیرمجاز بودن کلیه اقدامات و فعالیت‌های بانکی، قراردادهای منعقده این موسسات نیز از اعتبار قانونی برخوردار نبوده و قرارداد اعطای تسهیلات و همچنین سایر قراردادهای مرتبط ازجمله سند رهنی قابل ابطال می‌باشند.
نظر اکثریت
تأسیس بانک امری مهم است و نیازمند مجوز از سوی بانک مرکزی می‌باشد و باید مسائل قانونی رعایت گردد و باید افراد ضمانت اجرای کافی نزد بانک مرکزی داشته باشند. با توجه به صراحت قانون، منع به معنای ابطال است و نه حرام و این قراردادها هیچ اعتباری ندارد. تعدد شعب موسسه وحدت سبز دلیل بر مجوز آن نمی‌باشد و قانون اثرگذار است و باید قانون را ملاک قرار داد و در صدور حکم، قدر متیقن باید درنظر گرفته شود.
نظر اقلیت
عملیات بانکی صحیح است به جهت حفظ نظم عمومی جامعه و نظم حقوقی اقتصادی هرچند تأسیس بانک بدون مجوز باشد، عملیات آن صحیح است و نمی‌توان آن را قابل ابطال دانست و قرارداد منعقده صحیح است.