صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/04/12
برگزار شده توسط: استان تهران/ شهر تهران
موضوع
صدور قرار ترک تعقیب بدون ارجاع دادستان
پرسش
آیا دادیار بدون ارجاع دادستان حق صدور قرار ترک تعقیب را دارد؟
نظر هیئت عالی
صدور قرار ترک تعقیب موضوع ماده 79 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 از اختیارات دادستان است. با این حال، دادستان می‌تواند صدور قرار ترک تعقیب را نیز به دادیار ارجاع نماید و با توجه به ماده 88 قانون آئین دادرسی کیفری 1392، در اموری که از طرف دادستان به دادیار ارجاع می‌شود، وی در امور محوله، تمام وظایف و اختیارات دادستان را دارد؛ و لذا در فرض عدم ارجاع موضوع فوق الذکر به دادیار از سوی دادستان، دادیاری که صرفاً امر تحقیقات مقدماتی به او محول شده؛ فاقد اختیار در صدور قرار ترک تعقیب است و در صورت وجود شرایط قانونی در صدور قرار ترک تعقیب، باید مراتب را به دادستان اعلام نماید. بنابراین نظریه اکثریت قضات محترم دادگستری تهران در حدود فوق الذکر مورد تأیید است.
نظر اکثریت
خیر، دادیار تحقیق در این زمینه دقیقاً همانند بازپرس است. بر اساس ماده 88 قانون آیین دادرسی کیفری: « در اموری که از طرف دادستان به معاون دادستان یا دادیار ارجاع می‌شود، آنان در امور محوله تمام وظایف و اختیارات دادستان را دارند. » منظور از امر در این ماده، «امر تحقیق» است. صدور قرار ترک تعقیب یک امر «تعقیبی» و از وظایف دادستان است و در صورتی که این امر به دادیار محول نشده باشد (مانند صدور کیفرخواست که به دادیار ارجاع می‌شود) وی چنین اختیاری را ندارد. به‌نظر می‌رسد که ارجاع کلی این اختیار نیز ممکن نیست و نیاز به اذن و ارجاع موردی دارد.
نظر اقلیت
بر اساس ماده 88 قانون آیین دادرسی کیفری: « در اموری که از طرف دادستان به معاون دادستان یا دادیار ارجاع می‌شود، آنان در امور محوله تمام وظایف و اختیارات دادستان را دارند. » منظور از امر در این ماده، «رسیدگی به یک پرونده» است. هنگامی که دادیار به یک پرونده رسیدگی می‌کند، درست مانند این است که دادستان به آن امر رسیدگی می‌کند. تنها چیزی که استثناء شده است به موجب ماده 92 این قانون « قرارهای نهائی دادیار و همچنین قرار تأمین منتهی به بازداشت متهم» است که باید به تأیید دادستان برسد. در باقی موارد دادیار در امور مربوط به آن پرونده همانند دادستان عمل می‌کند. به عبارتی کلیه وظایف و اختیارات تعقیبی و تحقیقی دادستان را در آن پرونده دارد و برای صدور قرار ترک تعقیب نیاز به ارجاع این امر به دادیار نیست. در انجام سایر وظایف تعقیبی که بازپرس فاقد آن اختیارات است (مانند تعیین قیم موقت) نیز دادیار می‌تواند بدون اخذ ارجاع از دادستان عمل نماید، مگر اینکه دادستان عدم انجام مستقل این‌گونه وظایف را به دادیار اعلام نموده باشد. به عبارتی اصل واگذاری را قانونگذار انجام داده است، اما این واگذاری مانع از ایجاد محدودیت در وظایف توسط دادستان نیست. در صورتی که دادیار تحقیق را فاقد این اختیارات بدانیم، متن ماده 88 قانون آیین دادرسی کیفری لغو خواهد شد. در صورتی این ماده معنادار خواهد بود که اختیارات دادستان در یک پرونده را به‌طور کامل برای دادیار قائل شویم.