صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1381/08/04
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر بهشهر
موضوع
قیمومت مادر در فرضی که پدر مجهول المکان است
پرسش
خانمی با داشتن حکم حضانت فرزندان خود دادخواست صدور حکم قیمومت فرزندان را مطرح و مدعی می‌شود شوهرش مدت چهار سال است زندگی مشترک را رها کرده و تاکنون اطلاعی از ایشان ندارد و مجهول‌المکان است با این کیفیت و این‌که هنوز حکم موت فرضی شوهر صادر نشده است آیا صدور حکم قیمومت مادر توجیه قانونی دارد؟ دادگاه با چه تکلیفی در فرض سوال مواجه است؟
نظر هیئت عالی
صرف‌نظر از این‌که چگونگی غیبت چهار ساله زوج از حیث مجهول‌المکان بودن یا داشتن نشانی مشخص، معلوم نشده است، در فرض سوال مستفاد از مواد 1012 و 1015 و 1184 اصلاحی قانون مدنی، به لحاظ این‌که حکم موت فرضی شخص غایب صادر نشده است، تعیین قیم برای صغار غایب موجه نبوده و زوجه به عنوان ذی‌نفع می‌تواند، از دادگاه درخواست تعیین امین نماید.
نظر اکثریت
اگرچه قانونگذار ماده 1184 قانون مدنی را اصلاح و مقرراتی در جهت تعیین قیم در آن پیش‌بینی نموده است، در فرض سوال به صرف این‌که زوجه مدت چهار سال است به شوهرش دسترسی ندارد و مجهول‌المکان است با عنایت به این‌که زوج ولی خاص فرزندان است و هنوز زنده است نمی‌توان به استناد ماده مرقوم عدم حضورش را حمل بر ضرر به مولی‌علیه (فرزندان) تلقی کرد. لذا در فرض سوال با عنایت به ماده 1218 قانون مدنی نمی‌توان زوجه را قیم تعیین نمود بلکه می‌توان برای اداره اموال صغار با عنایت به مواد 1011 و 1012 و 1015 قانون مدنی امین تعیین کرد.
نظر اقلیت
نظر به این‌که در ماده 1184 اصلاحی 1/3/79 قانون مدنی پیش‌بینی شده «هرگاه ولی قهری طفل رعایت غبطه صغیر را نکند و مرتکب اقداماتی شود که موجب ضرر مولی‌علیه گردد... پس از اثبات، ولی را عزل و از تصرف در اموال صغیر منع و برای اداره امور مالی طفل فرد صالحی را به عنوان قیم تعیین می‌نماید و...»، با توجه به این‌که در فرض سوال شوهر زندگی را مدت چهار سال است رها کرده این اقدام شوهر موجب ضرر مولی‌علیه است و دادگاه می‌تواند با احراز شرایط، زوجه را به عنوان قیم فرزندان تعیین کند.