تاریخ نظریه: 1395/10/25
شماره نظریه: 7/95/2720
شماره پرونده: 1632-75-95
استعلام:
به موجب مصوبه هیات محترم وزیران در تاریخ30/10/86 تحت شماره 175043/ت 436 ه- با عنوان آئین‌نامه نحوه واگذاری دارائی‌های غیر ضرور و اماکن رفاهی که به موجب بخشنامه شماره 5072/م ب مورخ 6/12/86 از ناحیه بانک مرکزی دستورالعمل اجرائی مصوبه آن به جملگی مدیران محترم بانک های دولتی غیردولتی و پست بانک ابلاغ گردیده است و کپی به ضمیمه تقدیم می‌گردد وفق ماده 8 آئین نامه صدرالذکر مقرر گردیده است بانک‌ها موظفند در صورت درخواست کتبی مشتری پس از سررسید باز پرداخت اقساط وثایق را از طریق مزایده به فروش گذاشته و پس از کسر مطالبات خود مازاد احتمالی را به مشتری مسترد نماید بانک از تاریخ درخواست مشتری حق دریافت جریمه و سود اضافی را نخواهد داشت الحال با توجه به ماده 20 قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب 62 که قانونگذار مقرر داشته است. بانک مرکزی ایران در حسن اجرای نظام پولی و اعتباریی کشور می‌تواند در امور پولی و بانکی دخالت و نظارت نماید
تقاضا دارد پرسش‌های ذیل پاسخ داده شود
الف)آیا آئین‌نامه نحوه واگذاری دارائی‌های غیر ضرور با توجه به اینکه هیچ یک از بخشنامه های بعدی موجبات امضاء آن را فراهم ننموده همچنان مجری است یا خیر؟
ب) در صورتی که مشتری پس از سررسید بازپرداخت اقساط بلحاظ شرایط نامناسب اقتصادی درخواست کتبی خود جهت به فروش گذاردن وثیقه را به بانک ارائه داده باشد اما بانک حاضر به پذیرش موضوع نبوده و همچنان پس از درخواست کتبی نیز سود و جرائم را به مبلغ قبلی افزوده و مطالبه نماید اقدام بانک صحیح می‌باشد یا خیر؟
ج)بند ب ماده یک آئین‌نامه اشاره نموده است که در این آئین‌نامه واژه بانک مرتبط با کلیه بانک-ها دولتی می‌باشد اما در بخشنامه شماره 5072/م ب مورخ 6/2/86 عنوان بخشنامه خطاب به بانک‌های دولتی و غیردولتی و پست بانک و موسسه اعتباری توسعه است الحال آیا بانک‌های خصوصی و موسسات در شمول آئین‌نامه با توجه به ماده 20 قانون عملیات بانکی بدون ربا قرار می‌گیرد یا خیر./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
الف) آئین نامه نحوه واگذاری دارائی های غیر ضرور و اماکن رفاهی بانک ها مصوب هیأت وزیران مورخ 30/10/86 تا کنون نسخ نگردیده و به قوت خود باقی است.
ب) با توجه به ماده 8 آیین نامه یاد شده که مقرر می دارد « بانک ها موظفند در صورت در خواست کتبی مشتری پس از سر رسید باز پرداخت اقساط، وثایق را از طریق مزایده به فروش گذاشته و پس از کسر مطالبات خود، مازاد احتمالی را به مشتری مسترد نمایند. بانک ها از تاریخ درخواست مشتری حق دریافت جریمه و سود اضافی را نخواهند داشت» بنابراین، با عنایت به تکلیف مندرج در این ماده با وصف درخواست کتبی مشتری مبنی بر فروش وثایق از طریق مزایده بانک نمی‌تواند بر خلاف آن مبادرت به اخذ جریمه و سود و عدم فروش وثایق از طریق مزایده عمل نماید.
ج) با لحاظ مواد 10،1و11 آئین نحوه واگذاری دارایی‌های غیر ضروری و اماکن رفاهی بانک ها مصوب 30/10/81 این آئین نامه ناظر بر بانک های دولتی است. ضمنا بخشنامه شماره 5072 مورخ 1386/12/6 اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی که ضمن تأکید بر اجرای دو مصوبه هیأت محترم وزیران یعنی «آیین نامه نحوه واگذاری دارائی‌های غیر ضرور واماکن رفاهی بانک» و« آئین نامه وصول مطالبات سررسید معوق ومشکوک‌الوصول موسسات اعتباری (ریالی-ارزی)» از بانک ها نظر خواهی نموده است، فی نفسه به معنای تسری دادن مقررات موضوع استعلام به بانک‌های خصوصی نیست./