تاریخ نظریه: 1395/06/16
شماره نظریه: 7/95/1436
شماره پرونده: 961-1/186-95
استعلام:
طبق ماده 504 قانون مجازات اسلامی در صورتی ضمان راننده هنگام برخورد با کسی که حضورش در محل مجاز نیست منتفی می‌گردد که در حال حرکت با سرعت مجاز و مطمئن باشد با توجه به این موضوع چنانچه راننده خودرویی که با سرعت غیر مجاز در حال حرکت در مسیر خود می‌باشد با عابر پیاده یا موتور سیکلتی که در حال عبور از عرض جاده است برخورد نماید و عابر یا راکب موتور سیکلت فوت نماید آیا راننده خودرو ضامن دیه متوفی می‌باشد یا خیر؟لازم به ذکر است محل عبور عابر یا راکب موتور سیکلت دارای خط ممتد می‌باشد ولیکن چنانچه راننده خودرو با سرعت مجاز که حد اکثر 60 کیلومتر می‌باشد حرکت می کرد با عابر پیاده یا موتور سیکلت برخورد نمی کرد.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً مقررات مذکور در ماده 504 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که ناظر به قاعده اقدام می‌باشد و طی آن زیان دیده (عابرو....) به واسطه رفتار غیر مجاز استحقاق مطالبه خسارت از عامل ورود زیان را ندارد ناظر به مواردی است که راننده (مرتکب) در ورود زیان رفتار زیانبار) مرتکب تقصیری که موجب انتساب زیان به وی گردد نشده باشد (تقصیرنداشته باشد) و لذا در فرض سوال که سرعت غیر مجاز راننده موجب ورود خسارت به عابر یا راکب موتورسیکلت شده است از شمول ماده قانون فوق الذکر خارج است.
ثانیاً مقررات مذکور در ماده 26 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389، نسبت به عابر مصدوم یا وراث عابر متوفی، جنبه حمایتی دارد. درواقع، مقنن به منظور جبران زیان وارده به مصدوم یا وراث متوفی، علی رغم انتساب حادثه به رفتار وی، ترتیبات و تکالیف خاصی را برای پرداخت دیه از سوی شرکت بیمه یا صندوق تامین خسارت بدنی، مقرر داشته است و لذا درفرض سوال، در هرحال، در صورت عدم مسئولیت راننده، شرکت بیمه یا صندوق مزبور، به استناد ماده 26 یاد شده، باید تمامی دیه مربوطه را به مصدوم یا وراث متوفی پرداخت نماید و در صورتی که عابر و راننده هر دو در حادثه مقصر باشند و حادثه منتسب به هر دو شود، در این صورت نیز حسب مورد شرکت بیمه یا صندوق یاد شده به استناد ماده 26 مذکور و قانون بیمه اجباری خسارت وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب 1395/2/20، مکلف به جبران زیان وارده به طور کامل می‌باشد. بدیهی است که چنانچه راننده در قسمتی مقصر شناخته شود، جبران زیان از سوی شرکت بیمه، به معنای عدم مسئولیت مدنی و نیز کیفری راننده نخواهد بود.