صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/04/28
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر استهبان
موضوع
قابلیت طرح دعوی اثبات جعلیت سند به صورت مستقل و ابتدائی
پرسش
آیا طرح دعوی اثبات جعلیت سند به صورت ابتدایی و مستقل امکان پذیر و قابل استماع است؟
نظر هیئت عالی
طرح دعوی دائر بر ادعای جعلی بودن سند به طور مستقل و ابتدائی قابلیت استماع و رسیدگی دارد؛ لیکن عنوان خواسته باید طوری طرح و بیان شود که در صورت صدور حکم آثار حقوقی و قانونی بر آن مترتب شود؛ مثلاً تحت عنوان «تقاضای صدور حکم به ابطال سند مجعول»؛ ضمناً قانونگذار در بند 6 ماده 426 ق.آ.د.م در مورد اعاده دادرسی نیز اجازه طرح چنین دعوی را داده است.
نظر اکثریت
رسیدگی دادگاه به اصالت یا جعلیت سند هنگامی است که در دعوایی سند به عنوان دلیل منتسب به طرف مقابل ارائه شده باشد و کسی که سند به وی منتسب شده است نسبت به سند ادعای جعل نموده باشد و در واقع به عنوان دفاع به اصالت سند تعرض کند؛ بنابراین تا زمانی که سندی از سوی خواندگان جهت اثبات حقی ارائه نگردد، ادعای جعل نسبت به اسنادی که در آینده ممکن است ابراز گردد، پذیرفته نخواهد بود و از طرفی نظر به صراحت ماده 219 قانون آیین دادرسی مدنی مبنی بر اینکه دادگاه به ادعای جعلیت بعد از صدور رای ترتیب اثر نمی دهد، طرح این دعوا بعد از صدور حکم نسبت به سندی که طرف مقابل به عنوان مستند دعوی خویش ارائه داده است قابل استماع نمی‌باشد.
نظر اقلیت
طرح دعوی اثبات جعلیت سند به صورت مستقل قابل استماع است؛ چرا که منعی جهت پذیرش آن موجود نمی‌باشد، همانطور که مدعی جعلیت سند می‌تواند در رابطه با موضوع، شکایت کیفری تحت عنوان جعل مطرح نماید، امکان طرح دعوی حقوقی را نیز دارد و چه بسا در مورد جعل سند به دلیل شمول مرور زمان در شکایت کیفری قرار موقوفی تعقیب صادر شود که در این حالت تنها راه ممکن طرح دعوی حقوقی اثبات جعلیت جهت جلوگیری از استفاده از سند در آینده توسط جاعل سند و دارنده می‌باشد و یا اینکه ممکن است دارنده یا جاعل سند از آن در غیر محکمه دادگستری استفاده کند که در این مورد نیز جهت منع بهره برداری از سند در اداره یا نهاد دیگر چاره ای جز طرح مستقل و ابتدایی دعوی اثبات جعلیت وجود ندارد.